عنکبوت (لغات‌قرآن)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
عَنْکَبوت:
(كَمَثَلِ الْعَنْكَبوتِ) عَنْکَبوت: حشره كوچكى است داراى چهار جفت پاهاى دراز و تارهاى آن از مايع لزجى ساخته مى‌شود كه در حفره‌هاى بسيار كوچكى همچون سر سوزن در زير شكم او قرار دارد. اين مايع داراى تركيب خاصى است كه هرگاه در مجاورت هوا قرار گيرد سخت و محكم مى‌شود؛ عنكبوت آن را به‌وسيله چنگال مخصوصش از اين حفره‌ها بيرون مى‌كشد و تارهاى خود را از آن مى‌سازد.
مى‌گويند هر عنكبوت قادر است در حدود پانصد متر از اين تارها بتند، ولى خانه عنكبوت در مقايسه با خانه‌هاى حيوانات و حشرات ديگر بى‌نهايت سست و بى‌دوام است و همان‌طور كه در آيه مثال زده شده، كسانى كه غير از خدا را معبود خويش برگزينند تكيه‌گاه آن‌ها بر تار عنكبوت است، ولى آن‌ها كه بر ايمان و توكل بر خدا تكيه مى‌كنند تكيه بر سدّ پولادين دارند.
به موردی از کاربرد
عَنْکَبوت در
قرآن، اشاره می‌شود:
(مَثَلُ الَّذينَ اتَّخَذوا مِن دونِ اللَّهِ أَوْلياء كَمَثَلِ الْعَنكَبوتِ اتَّخَذَتْ بَيْتًا وَ إِنَّ أَوْهَنَ الْبُيوتِ لَبَيْتُ الْعَنكَبوتِ لَوْ كانوا يَعْلَمونَ) (مَثَل كسانى كه غير از خدا را اولياى خود برگزيدند، مَثَل عنكبوت است كه خانه‌اى براى خود انتخاب كرده؛ در حالى كه سست‌ترين خانه‌ها خانه عنكبوت است اگر مى‌دانستند.)
علامه طباطبایی در
تفسیر المیزان می‌فرماید:
كلمه عنكبوت معنايش معلوم است، اين كلمه هم بر يک عدد از آن حشره اطلاق مى‌شود و هم بر جمع آن، هم در مذكر به اين صورت مى‌آيد و هم در مؤنث، يعنى عنكبوت ماده را هم عنكبوت مى‌گويند.
• شریعتمداری، جعفر، شرح و تفسیر لغات قرآن بر اساس تفسیر نمونه، برگرفته از مقاله «عَنْکَبوت»، ج۳، ص۲۵۸.
