عُقَد (لغات‌قرآن)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
عُقَد:
(نفاثات فی الْعُقَدِ) عُقَد:جمع «عقده» به معنى «گره» است.
مقصود از آيه مورد بحث، زنان ساحره‌اى است كه اورادى را مى‌خواندند و در گره‌هايى مى‌دميدند و به اين وسيله سحر مى‌كردند. آيه مى‌گويد:
«(بگو پناه مى‌برم) از شرّ آن‌ها كه در گره‌ها مى‌دمند (و هر تصميمى را سُست مى‌كنند).»
(نفاثات فی الْعُقَدِ) بعضى از مفسران، «نفّاثات» را به معنى «زنان ساحره» تفسير كرده‌اند، ولى جمعى آن را اشاره به زنان وسوسه‌گر مى‌دانند كه پى‌درپى در گوش مردان، مخصوصا همسران خود، مطالبى را فرو مى‌خوانند تا عزم آهنين آن‌ها را در انجام كارهاى مثبت سست كنند. فخر رازى مى‌گويد زنان به خاطر نفوذ محبت‌هايشان در قلوب رجال، در آنان تصرف مى‌كنند.
اين معنى در عصر و زمان ما از هروقت ظاهرتر است، زيرا يكى از مهم‌ترين وسايل نفوذ جاسوس‌ها در سياست‌مداران جهان استفاده از زنان جاسوسه است كه با اين
(نفّاثات فی الْعُقَدِ) قفل‌هاى صندوق‌هاى اسرار را مى‌گشايند و از مرموزترين مسائل با خبر مى‌شوند و آن را در اختيار دشمن قرار مى‌دهند.
به موردی از کاربرد
عُقَد در
قرآن، اشاره می‌شود:
(وَ مِن شَرِّ النَّفّاثاتِ فی الْعُقَدِ) (و از شرّ آن‌ها كه با افسون و سحر در گره‌ها مى‌دمند.)
علامه طباطبایی در
تفسیر المیزان می‌فرماید:
(وَ مِنْ شَرِّ النَّفّاثاتِ فی الْعُقَدِ) يعنى و از شر زنان جادوگر ساحر، كه در عقده‌ها و گره‌ها عليه مسحور مى‌دمند و به اين وسيله مسحور را جادو مى‌كنند و اگر از ميان جادوگران، خصوص زنان را نام برد، براى اين بود كه سحر و جادوگرى در بين زنان بيش‌تر است تا مردان.
ولى بعضى از مفسرين گفته‌اند: آيه مورد بحث نظرى به سحر ندارد، بلكه مرادش از دمندگان در گره‌ها، آن زنانى است كه با تسويلات خود تصميم‌هاى شوهران را از ايشان مى‌گيرند و رأى شوهران را متمايل به آن جانبى مى‌كنند كه خودشان صلاح مى‌دانند و دوست دارند، پس مراد از كلمه عقد -كه جمع عقده است- رأى و مراد از نفث در عقد به طور كنايه سست كردن تصميم شوهر است. ولى اين معنايى به دور از ذهن است.
• شریعتمداری، جعفر، شرح و تفسیر لغات قرآن بر اساس تفسیر نمونه، برگرفته از مقاله «عُقَد»، ج۳، ص۲۰۹-۲۱۰.
