عِطْفِه (لغات‌قرآن)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
عِطْفِه:
(ثانِی عِطْفِهِ لِيُضِلَّ عَنْ سَبيلِ اللّٰهِ) عِطْفِه: از مادّه «عطف» به معنى «پهلو و جانب» است.
جمله
(ثانیَ عِطْفِه) در آيه مورد بحث، كنايه از بى‌اعتنايى و اعراض از چيزى است، زيرا «ثانى» از مادّه «ثنى» به معنى«پيچيدن» است و «عطف» به معنى «پهلو» و پيچيدن پهلو به معنى همان تكبر و روى گردانيدن است. آيه مى‌گويد:
«آن‌ها ( مجادله‌كنندگان) با تكبّر و بى‌اعتنايى (نسبت به سخنان الهى) مى‌خواهند مردم را از راه خدا گمراه سازند...»
(ثانی عِطْفِهِ لِيُضِلَّ عَنْ سَبيلِ اللّٰهِ) جمله
(لِيُضِلَّ) ممكن است هدف اين اعراض و روى گردانى باشد، يعنى آن‌ها براى گمراه ساختن مردم آيات و هدايت‌هاى الهى را به هيچ مى‌گيرند و محصول بى‌اعتنايى آن‌ها اين است كه مردم را از راه حق بازمى‌دارند.
به موردی از کاربرد
عِطْفِه در
قرآن، اشاره می‌شود:
(ثَانیَ عِطْفِهِ لِيُضِلَّ عَن سَبيلِ اللَّهِ لَهُ فی الدُّنْيا خِزْیٌ وَ نُذيقُهُ يَوْمَ الْقِيامَةِ عَذابَ الْحَريقِ) (آن‌ها با تكبّر و بى‌اعتنايى نسبت به سخنان الهى، مى‌خواهند مردم را از راه خدا گمراه سازند. براى آنان در دنيا رسوايى است و روز قيامت، عذاب سوزان به آن‌ها مى‌چشانيم.)
علامه طباطبایی در
تفسیر المیزان می‌فرماید:
كلمه عطف -به كسر عين- به معناى پهلو است و شكستن پهلو كنايه از روگرداندن است، گويى كسى كه از چيزى روى مى‌گرداند، يک پهلوى خود را خم مى‌كند و مى‌شكند.
•
شریعتمداری، جعفر، شرح و تفسیر لغات قرآن بر اساس تفسیر نمونه، برگرفته از مقاله «عِطْفِه»، ج۳، ص۱۹۳.
