عیسی در قرآن
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
قرآن حضرت مسیح (علیه‌السلام) را با ویژگی‌های متعددی معرفی کرده که برخی از آنها موهبتی و برخی اکتسابی است و داشتن این ویژگی‌ها حاکی از
ولایت تامه‌ی اوست.
در این بخش به ویژگی‌های
حضرت عیسی (علیه‌السلام) اشاره می‌کنیم:
۱ـ «...و آتینا عیسی ابن مریم البینات و ایدناه بروح القدس...؛
ما به
عیسی بن مریم معجزه‌ها دادیم و او را با روح القدس تایید کردیم.»
۲ـ «اذ قالت الملائکة یا مریم ان الله یبشرک بکلمة منه اسمه المسیح عیسی ابن مریم وجیها فی الدنیا و الآخرة و من المقربین؛
به یاد آر هنگامی که
ملائکه به
مریم گفتند:
خدا به تو به کلمه‌ای از خویش بشارت می‌دهد، نام او مسیح عیسی بن مریم است، در
دنیا و
آخرت آبرومند و از مقربان است.»
۳ـ «... و لنجعله آیة للناس و رحمة منا و کان امرا مقضیا؛
او را آیتی برای مردم و مایه‌ی
رحمت از جانب خود قرار دهیم.»
۴ـ «و یکلم الناس فی المهد و کهلا و من الصالحین؛
با مردم در کودکی در مهد و در هنگام بزرگسالی سخن می‌گوید و از صالحان است.»
۵ـ «و یعلمه الکتاب و الحکمة و التوراة و الانجیل؛ به او
کتاب و
حکمت و
تورات و
انجیل آموختیم.»
۶ـ «و رسولا الی بنی اسرائیل...؛ او فرستاده ی ما به
بنی اسرائیل است.»
۷ـ «و مصدقا لما بین یدی من التوراة...؛
تصدیق کننده‌ی تورات موجود پیش از خویش است.»
۸ـ «انما المسیح عیسی ابن مریم رسول الله و کلمته القاها الی مریم و روح منه....؛
مسیح، عیسی بن مریم فقط رسول خدا و کلمه‌ی اوست که او را به مریم القا کرده و روحی از خداست.»
۹ـ «و زکریا و یحیی و عیسی و الیاس کل من الصالحین؛
زکریا (علیه‌السلام) و
یحیی (علیه‌السلام) و عیسی (علیه‌السلام) و
الیاس (علیه‌السلام) هر یک از صالحانند.»
۱۰ـ «.... و اجتبیناهم و هدیناهم الی صراط مستقیم؛
ما این
پیامبران را (که عیسی هم در بین آنان است) برگزیدیم و به صراط مستقیم هدایت کردیم.»
۱۱ـ «قال انما انا رسول ربک لاهب لک غلاما زکیا؛
روح متمثل به مریم گفت: من فرستاده‌ی
پروردگار تو هستم تا به تو
فرزند پاکیزه‌ای ببخشم.»
۱۲ـ «قال انی عبدالله آتانی الکتاب و جعلنی نبیا؛ عیسی (در مقام معرفی خود) گفت: من بنده‌ی خدا هستم. کتاب به من داده شده و از پیامبران قرار داده شده‌ام.»
۱۳ـ «و جعلنی مبارکا این ما کنت...؛ هر کجا باشم مرا
انسان با برکتی قرار داده است.»
۱۴ـ «و برا بوالدتی و لم یجعلنی جبارا شقیا؛
مرا نسبت به مادرم مهربان قرار داده، هرگز مرا گردنکش و سخت دل قرار نداده است.»
۱۵ـ «شرع لکم من الدین ما وصی به نوحا و الذی اوحینا الیک و ما وصینا به ابراهیم و موسی و عیسی...؛
برای شما از
دین آنچه را (خدا) به
نوح (علیه‌السلام) سفارش کرده بود و به تو (ای پیامبر)
وحی نموده‌ایم و آنچه به
ابراهیم (علیه‌السلام) و
موسی (علیه‌السلام) سفارش کردیم، تشریع کرده است.»
از بررسی این
آیات، مقام و منزلت والای حضرت مسیح روشن می‌گردد. اینک ویژگی‌های او را مطابق تنظیم آیات یادآور می‌شویم.
قرآن در دو مورد مسیح را کلمة الله می‌نامد. مقصود از «کلمه» لفظی نیست که از
دهان خارج می‌شود، بلکه مقصود وجود خارجی مسیح است که خود از کلمات تکوینی خداست. هر چند همه‌ی
جهان کلام خداست، ولی چون وجود او به صورت
معجزه آسا به وجود آمده است، کلمه‌ی ممتاز خدا می‌باشد. و علت اینکه جهان تکوینی را کلام خدا می‌دانند، این است که وجود تکوینی اشیا بیانگر کمالات آفریننده‌ی آنهاست؛ چنان که کلام لفظی حاکی از یک رشته معانی ذهنی و پنهانی است و در آیات قرآن همه‌ی جهان کلام خدا به شمار آمده است.
آیات قرآن حاکی است که هر دو نام از جانب خدا بوده است چون در بشارت
فرشتگان به مریم آمده است: «ان الله یبشرک بکلمة منه اسمه المسیح عیسی ابن مریم». علت اینکه به او مسیح می‌گویند، این است که (این کلمه از مسح به معنی کشیده گرفته شده است) این
پیامبر با کشیدن
دست بر
بدن افراد بیمار، آنان را
شفا می‌داد.
گاهی گفته می‌شود. مسیح به معنای ممسوح، یعنی شستشو شده از
گناه، یا فرا گرفته شده به یمن و
برکت است. و یا مسیح
لغت عبری الاصل و مشتق از مشح است و
یهود به موجب تورات، اشیای مقدس را با روغنی مخصوص و تشریفاتی خاص مسح می‌کردند. آنگاه که یهود به داشتن پادشاهی نیازمند شدند، چون به سلطنت با نظر تقدسی می‌نگریستند، اولین پادشاه خود را به نام شاوول (طالوت) با همان تشریفات مسح کردند و پس از آن معمول گردید که
پادشاه بنی اسرائیل هنگام جلوس به تخت سلطنت، مسح شود تا بر همه‌ی بنی اسرائیل
حکومت یابد. پس از آنکه یهود از مسکن خود دور افتادند، بساط سلطنت و حکومت ایشان برچیده شد و همواره در انتظار کسی بودند که عظمت دیرین را تجدید کند و بنی اسرائیل را تحت لوای واحد گرد آورد. این چنین شخص موعود، مسیح بود که پیامبران بنی اسرائیل ظهور او را خبر می‌دادند.
احتمال دارد که عیسی از یشوع به معنی نجات دهنده یا به معنی یعیش معادل یحیی باشد. که نوعی تشابه میان این دو پیامبر وجود داشته است.
حال اگر تسمیه‌ی به دو نام مسیح و عیسی سابقه داشته‌اند، کارهایی که بعدا مسیح انجام می‌داد نمی‌تواند ملاک تسمیه باشد؛ بلکه باید ملاک آن را چیزی دانست که در همان زمان وجود داشته است.
آفرینش مسیح مانند آفرینش
حضرت یحیی (علیه‌السّلام) کاملا معجزه آسا بود؛ بلکه آفرینش مسیح از آن هم اسرار آمیزتر بود. از این جهت خود مسیح آیتی از آیات الهی شمرده شده است؛ چنانکه می‌فرماید: «و لنجعله آیة للناس» و باز می‌فرماید: «لاهب لک غلاما زکیا» و مراد از بخشیدن (لاهب) آفرینش اعجازآمیز اوست.
یکی از نشانه‌های آیت بودن او این است که در دوران کودکی مانند بزرگسالی سخن می‌گفت؛ چنانکه می‌فرماید:
«و یکلم الناس فی المهد و کهلا».
قرآن در مقام معرفی کمالات روحی حضرت مسیح، او را با این تعابیر معرفی می‌کند:
۱ـ «غلاما زکیا»، ۲ـ «مبارکا»، ۳ـ «برا بوالدتی»، ۴ـ «لم یجعلنی جبارا شقیا»، ۵ـ «و من الصالحین»، ۶ـ و اجتبیناهم» (برگزیدگان)، ۷ـ و ایدناه بروح القدوس». خلاصه‌ی این صفات این است که او فرد منزه از گناه، وجود با برکت، مهربان به
پدر و
مادر، متواضع و نرم خوی و از صالحان بود و اجتماع این صفات، نشانه‌ی تعالی روحی اوست و به خاطر همین صفات است که به مقامات بالاتر رسید.
عیسی در پرتو کمالاتی از
پیامبران گردید و خود صاحب کتاب و
شریعت شد. حتی در مکتب غیب، تورات و حکمت نیز به او آموخته بودند؛ چنانکه می‌فرماید: «و یعلمه الکتاب و الحکمة و التوراة و الانجیل» و نیز می‌فرماید: «آتانی الکتاب و جعلنی نبیا».
هرگاه
پیامبران اولوالعزم را به کسانی
تفسیر کنیم که علاوه بر کتاب دارای شریعتی بودند، حضرت مسیح یکی از آنان است؛ چنان که می‌فرماید: «شرع لکم من الدین ما وصی به نوحا و الذی اوحینا الیک و ما وصینا به ابراهیم و موسی و عیسی».
در این که آیا رسالت مسیح مخصوص بنی اسرائیل بوده یا دایره‌ی آن گسترده‌تر بود، موضوع مستقلی است که خارج از موضوع این مقاله است. ولی ظاهر آیات حاکی از قول نخست است؛ چنانکه می‌فرماید: «و رسولا الی بنی اسرائیل».
گاهی شهادت بر اعمال نیز یکی از ویژگی‌های حضرت مسیح شمرده شده است. نظر به اینکه خدا او را چنین معرفی کرده است: «و یوم القیامة یکون علیهم شهیدا».
ولی از آنجا که شهادت گاهی به سود انسان و گاهی به ضرر اوست و شاهدان بر اعمال از هر ویژگی برخوردارند و در آیه‌ی یاد شده فقط شهادت به بر ضرر (علیه) مطرح شده است، می‌توان گفت که مقصود این است که مسیح بر خلاف اندیشه‌های باطل پیروانش گواهی می‌دهد. مثلا آنان بر این عقیده‌اند که او کشته شده، در حالی که او کشته نشده و مساله بر پیروانش مشتبه گردیده است. او
روز قیامت بر واقعیت جریان گواهی می‌دهد و همین گونه است دیگر موارد باطل، این مطلب با توجه به سیاق آیات روشن تر می‌شود.
قصه حضرت عیسی؛
معجزات حضرت عیسی؛
نزول حضرت عیسی؛
آیه عیسی؛
احزاب دوران عیسی (قرآن).
سایت اندیشه قم، برگرفته از مقاله «حضرت عیسی(ع) در قرآن» تاریخ بازیابی ۱۳۹۴/۱۲/۱۲
