معره
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
معرة در
لغت يعنى
آزرده كردن.
معرة الجیش در
اصطلاح يعنى
ارتش در
سرزمینی مستقر شود و از
کشت و
زرع و
اموال آنجا بدون اجازه
صاحبانش استفاده كند و دست به
اذیت و
آزار،
گناه،
جنایت،
خطا و كارهاى
زشت بزند.
قرآن کریم مىفرمايد:«فَتُصيبَكُمْ مِنْهُمْ مَعَرَّةٌ» «از سوى مشركان آسيبى به شما رسد.»
امیرمؤمنان (علیه السلام) به هنگام اعزام
نیروهایش به
مردم ساكن در مسير حركت نيروها نوشت: «امَّا بَعْد فَانّى قَدْ سَيَّرتُ جُنُوداً هِىَ مارَّةٌ بِكُمْ انْ شاءَ اللَّه وَ قَدْ اوصيتُهُمْ بِما يَجِبَ لِلَّهِ عَلَيْهِمْ مِنْ كَفِّ اْلأَذى وَ صَرْفِ
الشَذى وَانَا ابْرَأُ الَيْكُمْ وَالى ذِمَّتِكُمْ مِنْ مَعَرَّةِ الْجَيْشِ الَّا مِنْ جُوعِةَ الْمُضْطَر لا يَجِدْ عَنْها مَذْهَباً الى شِبَعِهِ فَنَكِّلُو مَنْ تَناوَلَ مِنْهُمْ ظُلْماً عَنْ ظُلْمِهِمْ وَ كَفُّوا ايْدى سُفَهائِكُمْ عَنْ مَضارَّتِهِمْ وَ التَّعَرُّضِ لَهُمْ فيَما اسْتَثْناهُ مِنْهُمْ وَ انَا بَيْنَ اظْهُرِ الْجَيْشَ فَارْفَعُوا الى مَظالِمِكُمْ وَ ما عَراكُمْ مِمَّا يَغْلِبُكُمْ مِنْ امْرِهِمْ وَ لا تُطيقُونَ دَفْعَهُ الّا بِاللَّهِ وَ بى فَانَا اغَيِّرُهُ بِمَعُونَةِ اللَّهِ انْ شاءَاللَّهِ»
«به
سپاهی كه بر شما گذر خواهند كرد توصيه نمودم به چيزى كه
خدا بر آنها
واجب كرده، كه از آزار مردم و
رنج دادن آنها خوددارى كنند. من شما و همه آنها را در پناه شما، گواه مىگيرم كه نسبت به
زیانها و آزارهاى
افراد ارتش بيزارم، مگر
گرسنهای كه از روى ناچارى براى رفع گرسنگى
اضطراری از
مال كسى استفاده كند و راه ديگرى جز اين براى سير كردن
شکم خود نداشته باشد. شما خود هر كس را ديديد، از مال كسى به
ستم چيزى گرفت، او را از ستم بازداريد و به سزايش برسانيد. دستهاى
تجاوزگر ابلهان و
نادانان را از
زیان رساندن و تعرض به
مردم باز داريد، مگر آنچه را از روى
اضطرار مستثنا كردم. من خود به همراه
لشکر و پشت سر آنها هستم؛ بنابراين در مورد ستمى كه بر شما روا مىشود، نسبت به هر آنچه كه به دست مىآورند، از چيزهائى كه بر آنان چيره مىشوند و شما قادر به دفع آنها نيستيد؛ مگر آنكه به خدا و به من پناه بريد، شخصاً به خود من مراجعه كنيد و بدانيد كه به
یاری خدا آن را چاره مىكنم و به حالت اول باز خواهم گرداند. انشاء الله.»
جمعی از نویسندگان، پژوهشکده تحقیقات اسلامی، اصطلاحات نظامی در فقه اسلامی، ص۱۱۷.