مفهوم اجرت
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
اجرت،
کرایه و دست‌مزد
است و ظاهراً «اجر» معنای وسیع‌تری دارد و عبارت از چیزی است که در نتیجه
عمل ، در
دنیا یا
آخرت عاید
انسان می‌شود.
تفاوت اجرت و جزا به گفته
راغب چنین است: نفعی که از
عقد یا شبه آن ناشی شود، اجرت است. برخلاف جزا که در نفع یا
ضرر به‌کار می‌رود. هرچند از عقد یا شبه عقد ناشی نشود.
در اجاره اعیان یا اشخاص به آن‌چه در مقابل
منفعت یا عمل قرار می‌گیرد، اجرت گویند. در «
جعاله» به مال معیّنی که در مقابل کاری قرار داده می‌شود، اجرت گفته می‌شود.
در
ازدواج دایم یا
موقت نیز این کلمه در معنای
مهر به‌کار رفته است.
این واژه در عقود دیگری از قبیل «
مزارعه»
«
مساقاة»
و «
مضاربه»
هم آمده است. در موارد پیشین اگر عوض پرداختی در متن عقد مشخص شده باشد، به آن «
اجرة المسمّی» گویند و اگر مشخص نشده باشد و برای تعیین آن به موارد مشابه رجوع کنند، در اصطلاح «
اجرة‌المثل» گویند.
کلمه «اجر» در قرآن فراوان آمده است. امّا مواردی محدود از آن با بحث ما ارتباط دارد. گروهی از این آیات درباره اجرت رسالت است که در آیات ۹۰
انعام ۷۲
یونس ۵۱
هود ۱۰۴
یوسف ؛
۵۷
فرقان ۱۰۹ و ۱۲۷ و ۱۴۵ و ۱۶۴ و ۱۸۰
شعراء ؛
۴۷
سبأ؛
۲۱
یس ؛
۸۶
ص ؛
۲۳
شوری؛
۴۰
طور ؛
و ۴۶ قلم؛
بخشی درباره مهر زنان است
برخی درباره اجرت درخواستی ساحران از
فرعون است
آیاتی درباره
موسی و
خضر یا
شعیب است.
این مفهوم، با واژگانی چون «مال»
«معیشت»
«خرج»
«جزاء»
نیز مرتبط است.
از آن‌جا که زندگی
بشر به‌صورت جمعی است و جز از طریق تعاون و خدمت متقابل امکان‌پذیر نیست، مردم از نظر آمادگی و امکانات معیشت، متفاوت آفریده و برخی بر دیگران برتری داده شده‌اند تا اصل تعاون و بهره‌رسانی متقابل
انسان‌ها متزلزل نشود:«نَحنُ قَسَمنا بَینَهُم مَعیشَتَهُم فِی الحَیوةِ الدُّنیا ورَفَعنا بَعضَهُم فَوقَ بَعض دَرَجت لِیَتَّخِذَ بَعضُهُم بَعضًا سُخریًّا».
اسلام ضمن آن‌که تفاوت‌های طبیعی و حقوقی بین زن و مرد را برای حفظ نظام اجتماع لازم می‌داند، در عین حال بهره
زن را در برابر کوشش‌های او فراموش نکرده است
:«لِلرِّجالِ نَصیبٌ مِمَّا اکتَسَبوا ولِلنِّساءِ نَصیبٌ مِمَّا اکتَسَبنَ».
دائرة المعارف قرآن کریم، برگرفته از مقاله «اجرت».
