یکی از اقسام مفهوم «مفهوم مخالف» است؛ یعنی آن چه از مفهوم به صورت نفی یا اثبات استنباط می‌شود، باید با حکم منطوق مخالف باشد؛ یعنی اگر حکم منطوق ایجابی است حکم مفهوم باید سلبی باشد یا برعکس؛ مانند: (ان جاءکم فاسق بنبا فتبینوا).
در این آیه منطوق می‌گوید اگر فاسقی خبر آورد، تبینواجب است؛ ولی مفهوم آن می‌گوید اگر غیر فاسق (واحد عادل ) خبر آورد، تبین واجب نیست؛ بلکه قبول آن واجب است.
