پیروزی در غزوه بنی‌نضیر (قرآن)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
در این مقاله به بررسی
پیروزی مسلمانان در
غزوه بنی نضیر و شکست یهودیان در آن غزوه می‌پردازیم.
هو الذی اخرج الذین کفروا من اهل الکتـب من دیـرهم لاول الحشر ما ظننتم ان یخرجوا وظنوا انهم مانعتهم حصونهم من الله فـاتـهم الله من حیث لم یحتسبوا وقذف فی قلوبهم الرعب یخربون بیوتهم بایدیهم وایدی المؤمنین فاعتبروا یـاولی الابصـر• ... ولـکن الله یسلط رسله علی من یشاء...
«او کسی است که کافران
اهل کتاب را در اولین برخورد (با مسلمانان) از خانه‌هایشان بیرون راند، گمان نمی‌کردید آنها خارج شوند، و خودشان نیز گمان می‌کردند که دژهای محکمشان آنها را از
عذاب الهی مانع می‌شود، اما
خداوند از آنجا که گمان نمی‌کردند به سراغشان آمد، و در
قلب آنها ترس و
وحشت افکند، به گونه‌ای که خانه‌های خود را با
دست خویش و با دست مؤمنان ویران می‌کردند، پس
عبرت بگیرید ای صاحبان
چشم!آنچه را خدا به رسولش از آنها (از یهود) بازگرداند چیزی است که شما برای به دست آوردن آن (زحمتی نکشیدید) نه اسبی تاختید و نه شتری، ولی خداوند رسولان خود را بر هر کس بخواهد مسلط می‌سازد، و
خدا بر هر چیز
قادر است».
(منظور از «اهل الکتاب»، یهود بنی نضیر است.
).
هو الذی اخرج الذین کفروا من اهل الکتـب من دیـرهم لاول الحشر ما ظننتم ان یخرجوا وظنوا انهم مانعتهم حصونهم من الله فـاتـهم الله من حیث لم یحتسبوا وقذف فی قلوبهم الرعب یخربون بیوتهم بایدیهم وایدی المؤمنین فاعتبروا یـاولی الابصـر.
از آنجا که این آیات تکمیلی است بر آیات گذشته که داستان شکست یهود بنی نضیر را بازگو می‌کرد شاءن نزول آن نیز ادامه همان شاءن نزول است.
توضیح اینکه بعد از بیرون رفتن یهود (بنی نضیر) از مدینه، باغ‌ها و زمین‌های کشاورزی و خانه‌ها و قسمتی از اموال آنها در مدینه باقی ماند، جمعی از سران مسلمین خدمت
رسول خدا صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم رسیدند و طبق آنچه از سنت عصر
جاهلیت به خاطر داشتند عرض کردند: برگزیده‌های این غنیمت، و یک چهارم آنرا برگیر و بقیه را به ما واگذار، تا در میان خود تقسیم کنیم! آیات فوق نازل شد و با صراحت گفت: چون برای این غنائم، جنگی نشده و مسلمانان زحمتی نکشیده‌اند تمام آن تعلق به رسول الله (رئیس
حکومت اسلامی) دارد (و او هر گونه صلاح بداند تقسیم می‌کند و چنانکه بعدا خواهیم دید
پیامبر صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم این اموال را در میان مهاجرین که دسته‌ای آنها در سرزمین مدینه از مال
دنیا تهی بود و تعداد کمی از انصار که نیاز شدیدی داشتند تقسیم کرد).
هو الذی اخرج الذین کفروا من اهل الکتـب من دیـرهم لاول الحشر... • وما افاء الله علی رسوله منهم فما اوجفتم علیه من خیل ولا رکاب ولـکن الله یسلط رسله علی من یشاء والله علی کل شیء قدیر.
(افاء) از ماده (فییء) در اصل به معنی (رجوع و بازگشت) است، و اینکه بر این دسته از غنائم (فییء) (بر وزن شیء)
اطلاق شده شاید به خاطر آن است که
خداوند تمام مواهب این
جهان را در اصل برای مؤمنان، و قبل از همه برای
پیغمبر گرامیش که اشرف کائنات و خلاصه موجودات است آفریده، و افراد غیر مؤمن و گنهکار در
حقیقت غاصبان این اموالند (هر چند بر حسب قوانین شرعی یا عرفی مالک محسوب شوند) هنگامی که این اموال به حاصبان حقیقی باز می‌گردد شایسته عنوان (فییء) است. (اوجفتم) از ماده (ایجاف) به معنی راندن سریع است که معمولا در جنگ‌ها اتفاق می‌افتد.
هو الذی اخرج الذین کفروا من اهل الکتـب من دیـرهم لاول الحشر ما ظننتم ان یخرجوا وظنوا انهم مانعتهم حصونهم من الله فـاتـهم الله من حیث لم یحتسبوا وقذف فی قلوبهم الرعب یخربون بیوتهم بایدیهم وایدی المؤمنین... • وما افاء الله علی رسوله منهم فما اوجفتم علیه من خیل ولا رکاب ولـکن الله یسلط رسله علی من یشاء...
خداوند در این آیات به فساد پندار آنان، و خبط و اشتباهشان پرداخته، می‌فرماید: (فاتیهم الله من حیث لم یحتسبوا) خدای تعالی از جایی و از دری به سراغشان آمد که هیچ خیال نمی‌کردند. و منظور از (آمدن خدا) نفوذ اراده او در میان آنان است، اما نه از راهی که آنان گمان می‌کردند - که همان دژها و درها است - بلکه از طریق باطنشان که همان راههای قلبیشان است، لذا می‌فرماید: (و قذف فی قلوبهم الرعب). و کلمه (رعب) به معنای خوفی است که دل را پر کند، (یخربون بیوتهم بایدیهم)، معنای اینکه فرمود: (یخربون بیوتهم بایدیهم و ایدی المؤمنین) خانه‌هایشان را به دست خود ویران می‌کردند که به دست مسلمانان نیفتد. و این از قوت سیطره‌ای بود که خدای تعالی بر آنان داشت، برای این که خانمانشان را به دست خود آنان و به دست مؤمنان ویران کرد. و این که فرمود: و به دست مؤمنان بدین جهت است خدا به مومنان دستور داده، و آنان را به امتثال دستور و به کرسی نشاندن اراده‌اش موفق فرموده بود. (فاعتبروا) پس پند بگیرید‌ای صاحبان بصیرت، چون می‌بینید که خدای تعالی یهودیان را به خاطر دشمنیشان با خدا و
رسول چگونه در
بدر کرد.
فرهنگ قرآن، مرکز فرهنگ و معارف قرآن، برگرفته از مقاله «پیروزی در غزوه بنی‌نضیر».
