یُحْمی (لغات‌قرآن)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
یُحْمی: (يَوْمَ يُحْمَى عَلَيْهَا) از «
احماء» به معنى «
داغ كردن و گداختن» است و در اصل از مادّۀ «
حمی» (داغ شدن) -حرارتى كه از چيزهاى داغ و سوزان چون آتش و خورشيد توليد مى‌شود- گرفته شده است.
آیه مورد بحث درباره
کیفر ثروت‌اندوزان است و به يكى از مجازاتهاى اين گونه افراد در جهان ديگر اشاره مى‌كند. در اين آيه يک نكته ادبى وجود دارد و آن اين كه در آيه مى‌خوانيم:
(يَوْمَ يُحْمىٰ عَلَيْهٰا)،
يعنى در آن روز آتش به روى سكه‌ها ريخته مى‌شود تا داغ و سوزان گردند، در حالى كه معمولا در اين گونه موارد كلمه «على» به كار برده نمى‌شود، بلكه فى المثل گفته مى‌شود: «
يحمى الحديد» آهن را داغ مى‌كنند. اين تغيير عبارت شايد به خاطر اين باشد كه اشاره به سوزندگى فوق‌العاده سكه‌ها شود، چون اگر سكه‌اى را در آتش بيفكنند آن
قدر داغ و سوزان نمى‌شود كه اگر آن را به زير آتش كنند و آتش به روى آن بريزند، قرآن نمى‌گويد سكه‌ها را در آتش مى‌گذارند، بلكه مى‌گويد آنها را در زير آتش قرار مى‌دهند تا خوب گداخته و سوزان شود و اين تعبير زنده است كه شدت مجازات اين گونه ثروت‌اندوزان سنگدل را بازگو مى‌كند.
به موردی از کاربرد یُحْمی در
قرآن، اشاره می‌شود:
(يَوْمَ يُحْمى عَلَيْها في نارِ جَهَنَّمَ فَتُكْوى بِها جِباهُهُمْ وَ جُنوبُهُمْ وَ ظُهُورُهُمْ هَذا ما كَنَزْتُمْ لأَنفُسِكُمْ فَذُوقُواْ ما كُنتُمْ تَكْنِزُونَ) «در آن روز كه آن اندوخته‌ها را در آتش
جهنم، گرم و سوزان كرده، و با آن پيشانى و پهلو و پشت آنان را داغ مى‌نهند؛ و به آنها مى‌گويند: اين همان چيزى است كه براى خود اندوختيد و
گنج ساختيد پس بچشيد چيزى را كه براى خود مى‌اندوختيد.»
علامه طباطبایی در
تفسیر المیزان می‌فرماید:
كلمه احماء به معناى داغ كردن هر چيز است بطورى كه حس آدمى از احساس آن ناراحت شود، و اگر با على متعدى شده و گفته شود:
(يُحْمى عَلَيْها) اين معنا را مى‌دهد كه آتش بر آن چيز افروخته مى‌شود تا داغ گردد.
•
شریعتمداری، جعفر، شرح و تفسیر لغات قرآن بر اساس تفسیر نمونه، برگرفته از مقاله « یُحْمی »، ص ۵۹۲.
