یُحْمی (لغات‌قرآن)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
یُحْمی: (يَوْمَ يُحْمَى عَلَيْهَا) از «
احماء» به معنى «
داغ كردن و گداختن» است و در اصل از مادّۀ «
حمی» (داغ شدن) -حرارتى كه از چيزهاى داغ و سوزان چون آتش و خورشيد توليد مى‌شود- گرفته شده است.
آیه مورد بحث درباره
کیفر ثروت‌اندوزان است و به يكى از مجازاتهاى اين گونه افراد در جهان ديگر اشاره مى‌كند. در اين آيه يک نكته ادبى وجود دارد و آن اين كه در آيه مى‌خوانيم:
(يَوْمَ يُحْمىٰ عَلَيْهٰا)،
يعنى در آن روز آتش به روى سكه‌ها ريخته مى‌شود تا داغ و سوزان گردند، در حالى كه معمولا در اين گونه موارد كلمه «على» به كار برده نمى‌شود، بلكه فى المثل گفته مى‌شود: «
يحمى الحديد» آهن را داغ مى‌كنند. اين تغيير عبارت شايد به خاطر اين باشد كه اشاره به سوزندگى فوق‌العاده سكه‌ها شود، چون اگر سكه‌اى را در آتش بيفكنند آن‌قدر داغ و سوزان نمى‌شود كه اگر آن را به زير آتش كنند و آتش به روى آن بريزند، قرآن نمى‌گويد سكه‌ها را در آتش مى‌گذارند، بلكه مى‌گويد آنها را در زير آتش قرار مى‌دهند تا خوب گداخته و سوزان شود و اين تعبير زنده است كه شدت مجازات اين گونه ثروت‌اندوزان سنگدل را بازگو مى‌كند.
به موردی از کاربرد یُحْمی در
قرآن، اشاره می‌شود:
(يَوْمَ يُحْمى عَلَيْها في نارِ جَهَنَّمَ فَتُكْوى بِها جِباهُهُمْ وَ جُنوبُهُمْ وَ ظُهُورُهُمْ هَذا ما كَنَزْتُمْ لأَنفُسِكُمْ فَذُوقُواْ ما كُنتُمْ تَكْنِزُونَ) «در آن روز كه آن اندوخته‌ها را در آتش
جهنم، گرم و سوزان كرده، و با آن پيشانى و پهلو و پشت آنان را داغ مى‌نهند؛ و به آنها مى‌گويند: اين همان چيزى است كه براى خود اندوختيد و
گنج ساختيد پس بچشيد چيزى را كه براى خود مى‌اندوختيد.»
علامه طباطبایی در
تفسیر المیزان می‌فرماید:
كلمه احماء به معناى داغ كردن هر چيز است بطورى كه حس آدمى از احساس آن ناراحت شود، و اگر با على متعدى شده و گفته شود:
(يُحْمى عَلَيْها) اين معنا را مى‌دهد كه آتش بر آن چيز افروخته مى‌شود تا داغ گردد.
•
شریعتمداری، جعفر، شرح و تفسیر لغات قرآن بر اساس تفسیر نمونه، برگرفته از مقاله « یُحْمی »، ص ۵۹۲.
