آبمیوه
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
این عنوان، براساس برخی روایات و گفته‌های مفسّران، از «شَرابِک»،
«أعصِرُ خَمراً»،
«وَفِیه یَعصِرون»
و «تَتَّخِذُونَ مِنهُ سَکَراً»
استفاده شده است.
خداوند ،
عُزَیر (علیه‌السلام) را صد سال میراند؛ سپس او را زنده کرد و فرمود: «فَانظُر إلی طَعامِک وَ شَرابِکَ لَم‌یَتَسَنَّه... = به
خوراک و
نوشیدنی خود بنگر (که طعم ورنگ آن) تغییر نکرده است...».
برخی از مفسّران «شَرابِک» را با استناد به روایات، به آب میوه تفسیر کرده‌اند و آن را
آب انگور می‌دانند؛
ولی در این‌که آیا آب میوه را با خود به آن‌جا آورد یا از میوه‌های قریه ویران شده‌ای که از آن عبور می‌کرد، تهیه کرد، اختلاف است. تغییر نیافتن آب میوه «لَم‌یَتَسنَّه» در این مدّت طولانی،
امری خارق‌العاده است.
یوسف (علیه‌السلام) در تعبیر
خواب عزیز مصر می‌گوید: «... عامٌ فیه یُغاثُ الناسُ وَ فیِه یَعصِرُونَ = (سپس از پی آن)، سالی (بیاید) که در آن برای مردم
باران می‌بارد (
گیاهان می‌روید یا مردم از تنگی و سختی می‌رهند) و در آن، (
میوه ،
انگور ،
زیتون و...) می‌فشرند».
برخی، با استناد به کلام
ابن عباس و مجاهد و قتاده، مقصود از «یَعصِرُون» را فشردن میوه•، و‌دانه‌های روغنی دانسته‌اند که مصریان، پس از چهارده سال سختی، از آن بهره‌مند شدند.
هم‌بند یوسف در زندان براساس آیه ۳۶
یوسف به او گفت: «إِنِّی أَرَنی أعصِرُ خَمراً = من خویشتن را (در خواب) دیدم که (انگور برای) شراب می‌فشارم». برخی مقصود از «أعصِر خَمراً» را گرفتن
آب انگور می‌دانند و از این‌که به فشردنِ
خمر تعبیر شده، چند پاسخ داده‌اند: الف.
عرب ، در صورت روشنی و مشتبه نشدن معنا، اشیا (انگور) را به رسم آن‌چه به آن دگرگون می‌شود، (خمر) نام می‌نهد؛
ب. عربِ عمان
و غسّان،
عنب را خمر می‌نامند؛ پس «أعصِرُ خَمراً» به معنای «أعصِرُ عِنباً» است.
«وَ مِن ثَمرتِ النَّخِیلِ وَالأَعنبِ تَتَّخِذونَ مِنه سَکَراً وَ رِزقاً حَسَناً إنَّ فِی ذلِکَ لأیَةً لِقَوم یَعقلونَ = و از میوه درختان خرما و انگور، باده مستی‌بخش وخوراکی نیکوبرای خود می‌گیرید. به طور قطع در این (ها) برای مردمی که می‌اندیشند، نشانه‌ای است.»
مصطفوی می‌گوید: سَکَر، اعم از
مسکر و غیر مسکر (آب میوه) است. سَکَر بر وزن حَسَن، دگرگون شده چیزی برخلاف جریان طبیعی است؛ مانند
شراب و آب میوه که از انگور و
خرما به دست می‌آید.
ابوالفتوح رازی می‌گوید: مراد از روزی نیکو (رزق حسن) سرکه، دوشاب، خرما، مویز و چیزهای حلال است که از خرما و انگور گرفته می‌شود.
(۱) التحقیق فی کلمات القرآن الکریم.
(۲) التفسیر الکبیر؛ تفسیر المنار؛
(۳) جامع‌البیان عن تأویل آی القرآن.
(۴) روض‌الجنان و روح‌الجنان.
(۵) کشف‌الاسرار و عدّة‌الابرار.
(۶) مجمع‌البیان فی تفسیر القرآن. (۷)المنار.
دانشنامه جهان اسلام، بنیاد دائرة المعارف اسلامی، برگرفته از مقاله «»، شماره.
