• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

آیات صفت حضور

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف



آیات بیانگر حضور الهى در همه جا را آیات صفت حضور گویند.




یکى از صفات الهى " صفت حضور " است ؛ یعنى خداوند سبحان در تمام صحنه ها و همه جا، حاضر و شاهد مخلوقات و اعمال آن ها است. به عبارت دیگر، عالم هستى محضر اوست و چیزى از او غایب نیست.



آیاتى از قرآن کریم را که بازگو کننده صفت حضور الهى است " آیات صفت حضور " مى نامند.



این آیات در قرآن فراوان است که تنها به چند نمونه از آن اشاره مى شود:
۱. آیه ۴ سوره حدید: " هو معکم این ما کنتم والله بما تعملون بصیر؛ هر کجا باشید او با شما است و به هر چه کنید به خوبى آگاه است " .
۲. آیه ۷ سوره مجادله: " ما یکون من نجوى ثلاثة الا هو رابعهم ولا خمسة الا هو سادسهم ولا ادنى من ذلک ولا اکثر الا هو معهم اینما کانوا ؛ هیچ رازى سه کس با هم نگویند، مگر آن که خدا چهارم آن ها و نه پنج کس جز آن که خدا ششم آن ها و نه کم تر از آن و نه بیش تر جز آن که خدا هر کجا باشند با آن ها است ".
۳. آیه ۳ حدید: " هو الاول والآخر والظاهر و الباطن و هو بکل شى ء علیم ؛ اول و آخر هستى و پیدا و نهان وجود همه او است و او به همه امور دانا است "
افزون بر این آیات، آیات صفت قرب، آیات صفت وجه و مانند آن نیز بیان گر حضور الهى است.




۴.۱ - معنای اول


مفهوم حضور خداوند در تمام هستى این است که خداوند واجب الوجود است و وجود هر موجود ممکن، از ناحیه او است و بى شک فیض هستى امکانى و موجودات ممکن، از ناحیه واجب الوجود است ؛ بنابراین، خداوند سبحان که ذات واجب الوجود و هستى بخش ماهیات است به هر ماهیتى از وجود آن ماهیت نزدیک تر، و با او هست .

۴.۲ - معنای دوم


برخى نیز گفته اند: منظور از صفت حضور و معیت و همراهى خداوند سبحان، احاطه قیومى و احاطه قدرت و حاکمیت خداوند بر موجودات است.

۴.۳ - معنای سوم


و برخى نیز " احاطه علمى " را مطرح نموده اند.



ولى برخى از طرفداران تجسیم، از ظواهر آیاتِ صفت حضور و مانند آن استفاده جسمیت و حضور فیزیکى نموده اند ! که این پندار با اعتقادات ضرورى مسلمین و نیز با آیات محکمى همانند: " لا تدرکه الابصار ..." (انعام، آیه ۱۰۳) و " لیس کمثله شى ء " (شوری، آیه۱۱) و مانند آن سازگار نیست ؛ و پندارى است باطل.



سیوطی، عبد الرحمان بن ابی بر، الاتقان فى علوم القرآن، ج۳، ص۲۳.
قرشی بنابی، علی ابر، قاموس قرآن، ج۱، ص۱۵۱.
مصطفوی، حسن، التحقیق فى لمات القرآن، ج۲، ص۲۵۶-۲۵۸.
مارم شیرازی، ناصر، پیام قرآن , روش تازه اى درتفسیر موضوعى قرآن، ج۳، ص۲۵۵-۲۶۹.



مرکز اطلاعات و مدارک اسلامی.    




جعبه ابزار