• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

آیات صفت وجه•

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف



آیات صفت وجه به آیات بیانگر صفت وجه برای خدا اطلاق می‌شود.



"آیات صفت وجه" به آیاتی اشاره دارد که وصف وجه را به خداوند نسبت داده و مقصود از آن "ذات خداوند" یا "خشنودی خداوند" و مانند آن است.


واژه "وجه" در قرآن در معانی متعددی به کار رفته است:
۱. صورت (عضو بدن): ؛
۲. اول و ابتدای زمان : ؛
۳. ثواب و خشنودی: ؛
۴. طرف و جهت: ؛
۵. دوستی و محبت : ؛
۶. ذات و عین: .


در بسیاری از آیات قرآن "وجه" به خدا نسبت داده شده است که این آیات دو قسمند:

۳.۱ - ایات نسبت دهنده وجه به ذات خداوند

آیاتی که "وجه" را به خداوند نسبت داده‌اند و منظور آن‌ها ذات پروردگار است؛ مانند:
۱) آیه ۲۶ و ۲۷ سوره الرحمن : (کل من علیها فان ویبقی وجه ربک ذو الجلال والاکرام)؛ "هر چه بر [۱۶]     است فانی شونده است و ذات باشکوه و ارجمند پروردگارت باقی خواهد ماند".
۲) آیه ۸۸ سوره قصص : (… کل شیء هالک الا وجهه…)؛ " جز ذات او همه چیز نابودشونده است".
در جوامع الجامع ، مجمع البیان ، کشاف، تفسیر بیضاوی و… مراد از "وجه" در هر دو آیه را "ذات خداوند" دانسته‌اند.

۳.۲ - آیات نسبت دهنده وجه به صفات خداوند

آیاتی که "وجه" را به خدا نسبت داده‌اند؛ ولی منظور رحمت، ثواب و خشنودی خداوند است؛ مانند:
۱) آیه ۲۲ سوره رعد : (والذین صبروا ابتغاء وجه ربهم…)؛ "و کسانی که برای طلب خشنودی پروردگارشان شکیبایی کردند".
۲) آیه ۹ سوره انسان : (انما نطعمکم لوجه الله…)؛ "ما برای خشنودی خداست که به شما می‌خورانیم".
۳) آیه ۵۲ سوره انعام : (ولا تطرد الذین یدعون ربهم بالغداة والعشی یریدون وجهه…)؛ "و کسانی را که پروردگار خود را بامدادان و شامگاهان می‌خوانند در حالی که خشنودی او را می‌خواهند مران".


مشبهه با استناد به ظواهر برخی آیات مذکور مثل آیه ۱۱۵ سوره بقره (… فاینما تولوا فثم وجه الله…)؛ گفته‌اند خداوند تبارک و تعالی نیز همانند انسان صورت دارد. بطلان این اعتقاد ، واضح است؛ زیرا "وجه" در برخی از آیات به معنای "ذات" و در آیه ۱۱۵ سوره بقره به معنای "جهت و طرف" است؛ نه صورت خداوند.
[۲۱] معرفت، محمد هادی، ۱۳۰۹ -۱۳۸۵، التمهید فی علوم القرآن، ج۳، ص(۱۲۶-۱۲۷).
[۲۲] قرشی بنابی، علی اکبر، ۱۳۰۷ -، قاموس قرآن، ج۷، ص(۱۸۴-۱۸۷).
[۲۷] مصطفوی، حسن، ۱۲۹۴-۱۳۸۴، التحقیق فی کلمات القرآن، ج۱۳، ص(۴۵-۴۸).
[۲۸] مکارم شیرازی، ناصر، ۱۳۰۵ -، تفسیر نمونه، ج۱، ص(۴۱۴-۴۱۵).
[۲۹] مکارم شیرازی، ناصر، ۱۳۰۵ -، تفسیر نمونه، ج۲، ص(۲۶۳-۲۶۴).



۱. نساء/سوره۴، آیه۴۳.    
۲. بقره/سوره۲، آیه۱۴۴.    
۳. بقره/سوره۲، آیه۱۴۹.    
۴. بقره/سوره۲، آیه۱۵۰.    
۵. بقره/سوره۲، آیه۱۷۰.    
۶. آل عمران/سوره۳، آیه۱۰۶.    
۷. آل عمران/سوره۳، آیه۱۰۷.    
۸. آل عمران/سوره۳، آیه۷۲.    
۹. بقره/سوره۲، آیه۲۷۲.    
۱۰. انعام/سوره۶، آیه۵۲.    
۱۱. بقره/سوره۲، آیه۱۱۵.    
۱۲. یوسف/سوره۱۲، آیه۹.    
۱۳. رحمن/سوره۵۵، آیه۲۷.    
۱۴. قصص/سوره۲۸، آیه۸۸.    
۱۵. رحمن/سوره۵۵، آیه۲۶ ۲۷.    
۱۶. قصص/سوره۲۸، آیه۸۸.    
۱۷. رعد/سوره۱۳، آیه۲۲.    
۱۸. انسان/سوره۷۶، آیه۹.    
۱۹. انعام/سوره۶، آیه۵۲.    
۲۰. بقره/سوره۲، آیه۱۱۵.    
۲۱. معرفت، محمد هادی، ۱۳۰۹ -۱۳۸۵، التمهید فی علوم القرآن، ج۳، ص(۱۲۶-۱۲۷).
۲۲. قرشی بنابی، علی اکبر، ۱۳۰۷ -، قاموس قرآن، ج۷، ص(۱۸۴-۱۸۷).
۲۳. سیوطی، عبد الرحمان بن ابی بکر، ۸۴۹ - ۹۱۱ق، الاتقان فی علوم القرآن، ج۳، ص(۱۸-۱۹).    
۲۴. طباطبایی، محمد حسین، ۱۲۸۱ - ۱۳۶۰، المیزان فی تفسیر القرآن، ج۱، ص(۲۵۸-۲۵۹).    
۲۵. طباطبایی، محمد حسین، ۱۲۸۱ - ۱۳۶۰، المیزان فی تفسیر القرآن، ج۱۶، ص(۹۰-۹۵).    
۲۶. طباطبایی، محمد حسین، ۱۲۸۱ - ۱۳۶۰، المیزان فی تفسیر القرآن، ج۱۳، ص(۳۰۱-۳۰۲).    
۲۷. مصطفوی، حسن، ۱۲۹۴-۱۳۸۴، التحقیق فی کلمات القرآن، ج۱۳، ص(۴۵-۴۸).
۲۸. مکارم شیرازی، ناصر، ۱۳۰۵ -، تفسیر نمونه، ج۱، ص(۴۱۴-۴۱۵).
۲۹. مکارم شیرازی، ناصر، ۱۳۰۵ -، تفسیر نمونه، ج۲، ص(۲۶۳-۲۶۴).



فرهنگ‌نامه علوم قرآنی، برگرفته ازمقاله«آیات صفت وجه».    



جعبه ابزار