آیه 030 محمد•

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف

---

آیه ۳۰ محمد صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم، درباره منافقان و امکان شناخت آنان از لحن گفتارشان می باشد.

---

به آیه ۳۰ سوره محمد صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم که راجع به منافقان است «آیه لحن القول» و «آیه منافقان» می‌گویند: (و لو نشاء لاریناکهم فلعرفتهم بسیماهم و لتعرفنهم فی لحن القول و الله یعلم اعمالکم)؛ «و اگر ما بخواهیم آنها را به تو نشان می‌دهیم تا آنها را با قیافه هایشان بشناسی، هر چند می‌توانی از طرز سخنانشان آنها را بشناسی، و خداوند اعمال شما را می‌داند».

---

در این آیه و آیات قبل و بعد از آن به بخشی از صفات و نشانه‌های منافقین اشاره شده، و مخصوصا بر این معنا تاکید دارد که اینها تصور نکنند برای همیشه می‌توانند چهره درونی خود را از پیامبر صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم و مؤمنان مکتوم دارند، و خود را از رسوایی بزرگ برهانند. قرآن به پیامبر صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم می‌فرماید: اگر بخواهیم، در چهره‌های آنها علامتی می‌گذاریم که با مشاهده آن علامت از نفاقشان آگاه شوی، و آشکارا آنها را ببینی. سپس می‌افزاید: هر چند الان هم می‌توانی از طرز سخنانشان آنها را بشناسی.

---

«لحن» عبارت از این است که سخن را از قواعد و سنن خود منحرف سازند، یا اعراب خلافی به آن دهند، و یا از صورت صراحت به کنایه و اشاره بکشانند، و منظور در آیه مورد بحث همان معنای سوم است یعنی این منافقان بیماردل را از کنایه‌ها و نیشها و تعبیرات موذیانه و منافقانه شان می‌توان شناخت.

---

هر جا سخن از جهاد است آنها به نحوی در تضعیف اراده مردم می‌کوشند، هر جا سخن از حق و عدالت است آن را به سوی دیگری منحرف می‌سازند، و آنجا که از نیکان و پاکان و پیشگامان اسلام سخن به میان می‌آید به نحوی می‌کوشند آنها را لکه دار و کم اعتبار کنند. لذا در حدیث معروفی از ابو سعید خدری نقل شده است که می‌گوید: منظور از «لحن القول» بغض علی بن ابی طالب علیه‌السّلام است، و ما منافقان را در عصر پیامبر صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم از طریق عداوت با علی علیه‌السّلام می‌شناختیم.

---

اصولا ممکن نیست انسان چیزی را در دل داشته باشد و بتواند برای مدت طولانی آن را چنان مکتوم دارد که حتی در کنایات و اشارات و لحن کلام او ظاهر نشود، لذا در حدیثی از امیر مؤمنان علی علیه‌السّلام می‌خوانیم: هیچکس چیزی را در دل پنهان نمی‌کند مگر اینکه در سخنانی که از دهان او ناآگاه می‌پرد و صفحه صورتش آشکار می‌شود.

---