آیه نسخ آیات
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
آیه مربوط به تغییر یک
حکم و جانشینى حکمى دیگر را
آیه نسخ گویند.
به
آیه ۱۰۶
سوره بقره "
آیه نسخ" مى گویند: "ماننسخ من آیة أو ننسها نأت بخیر منها او مثلها ألم تعلم أن الله على کل شى ء قدیر ؛ هر حکمى را
نسخ کنیم، یا آن را به ( دست ) فراموشى بسپاریم بهتر از آن، یا همانند آن را مى آوریم. آیا نمى دانستى که
خداوند بر هر چیز توانا است .
"
نسخ" در لغت به معناى از بین بردن و زدودن است.
و در اصطلاح تغییر دادن
حکمی و جانشین ساختن حکم دیگر به جاى آن است .
این آیه شریفه در پاسخ گفتار
یهودیان است که مى گفتند: اگر
نماز خواندن به سوى
قبله اول یعنى "
بیت المقدس" صحیح بود، پس دستور نماز گزاردن به سوى
کعبه براى چیست ؟ و اگر دستور دوم و نماز خواندن به سوى کعبه صحیح است پس اعمال گذشته شما باطل است !.
قرآن کریم در این آیه شریفه به ایرادهاى آن ها پاسخ مى دهد و
فلسفه نسخ را به طور مختصر بیان مى کند.
چون
خداوند حاکم بر
احکام دین و آگاه به مصالح همه
بندگان است، گاهى روى
مصلحت امت، حکمى را نسخ و به جاى آن حکمى بهتر یا همانندش را جانشین مى کند؛ چرا که نیازهاى بشر گاه با گذشت و تغییر زمان و شرایط و محیط دگرگون مى شود و بدین سان حکم جدیدى را مى طلبد.
ذکر این نکته ضرورى است که اصول
احکام الهی و پایه هاى اساسى
دین، اصولى ثابت است و براى همه جوامع و همه محیط ها در همه زمان ها یکسان است و هرگز اصولى چون
توحید،
عدالت اجتماعی و صدها حکم دیگر، دگرگون نمى شود.
مکارم شیرازی، ناصر، تفسیرنمونه، ج۱، ص۳۸۸.
منصور، عبدالحمیدیوسف، نیل الخیرات فى القراءات العشرة، ج۱، ص۲۴۹.
مرکز اطلاعات و مدارک اسلامی.
