• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

آیه نسخ آیات

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف



آیه مربوط به تغییر یک حکم و جانشینى حکمى دیگر را آیه نسخ گویند.



به آیه ۱۰۶ سوره بقره "آیه نسخ" مى گویند: "ماننسخ من آیة أو ننسها نأت بخیر منها او مثلها ألم تعلم أن الله على کل شى ء قدیر ؛ هر حکمى را نسخ کنیم، یا آن را به ( دست ) فراموشى بسپاریم بهتر از آن، یا همانند آن را مى آوریم. آیا نمى دانستى که خداوند بر هر چیز توانا است .



"نسخ" در لغت به معناى از بین بردن و زدودن است.



و در اصطلاح تغییر دادن حکمی و جانشین ساختن حکم دیگر به جاى آن است .



این آیه شریفه در پاسخ گفتار یهودیان است که مى گفتند: اگر نماز خواندن به سوى قبله اول یعنى "بیت المقدس" صحیح بود، پس دستور نماز گزاردن به سوى کعبه براى چیست ؟ و اگر دستور دوم و نماز خواندن به سوى کعبه صحیح است پس اعمال گذشته شما باطل است !.
قرآن کریم در این آیه شریفه به ایرادهاى آن ها پاسخ مى دهد و فلسفه نسخ را به طور مختصر بیان مى کند.



چون خداوند حاکم بر احکام دین و آگاه به مصالح همه بندگان است، گاهى روى مصلحت امت، حکمى را نسخ و به جاى آن حکمى بهتر یا همانندش را جانشین مى کند؛ چرا که نیازهاى بشر گاه با گذشت و تغییر زمان و شرایط و محیط دگرگون مى شود و بدین سان حکم جدیدى را مى طلبد.



ذکر این نکته ضرورى است که اصول احکام الهی و پایه هاى اساسى دین، اصولى ثابت است و براى همه جوامع و همه محیط ها در همه زمان ها یکسان است و هرگز اصولى چون توحید، عدالت اجتماعی و صدها حکم دیگر، دگرگون نمى شود.



مکارم شیرازی، ناصر، تفسیرنمونه، ج۱، ص۳۸۸.    
منصور، عبدالحمیدیوسف، نیل الخیرات فى القراءات العشرة، ج۱، ص۲۴۹.


 
۱. بقره/سوره۲، آیه۱۰۶.    




مرکز اطلاعات و مدارک اسلامی.    



جعبه ابزار