أرْکانَ الْبِلادِ ( زیارت جامعه)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
(وَ ارْکانَ الْبِلادِ)و ارکان سرزمین‌ها...
ارکان: جمع «رُکن»، به معنای جزء مهم هر چیزی، ستون، تکیه گاه.
البِلاد: جمع «بَلَد»، به معنای شهر، آبادی، سرزمین، قطعه زمینی که به تملّک کسی در آمده باشد، آباد یا غیر آباد. گاهی نیز به معنای کشور است.
عنصر مهمّی که نبودِ آن، سبب نابودی شی ء می‌گردد، «رُکن» نامیده می‌شود. اعضای رئیسیه انسان، مانند قلب و سر، از ارکان بدن انسان هستند، زیرا زندگی آدمی، وابسته به قلب و سر اوست. پس وجود هر چیزی، به وجود رُکن آن شی ء، وابسته است و از سویی، رُکن، سبب تقویت اجزای مهم می‌گردد. تپش قلب، پشتوانه حرکت دست، پا و دیگر اعضای مهم بدن است.
در تفسیر جمله «ارکان البلاد»، گروهی اهل بیت (علیهم‌السّلام) را رُکن معنوی زمین، معرّفی می‌نمایند و وجود آنان را سبب تقویت ابعاد معنوی جهان می‌دانند؛ امّا همان طور که علّامه مجلسی آورده، به نظر می‌رسد که ارکان معنوی، در قسمت‌های پیشین زیارت، شناسانده شده‌اند
و در این عبارت، امامان (علیهم‌السّلام) به عنوان ارکان مادّی سرزمین‌ها معرّفی شده‌اند. به دیگر سخن، اهل بیت علیهم السلام، ارکان زمین هستند؛ زیرا پایداری و ماندگاری گیتی، به وجود آنان، وابسته است و همه موجودات جهان با نیروی آل اللّه، تقویت می‌شوند.
امام باقر علیه السلام، امامان را با عبارت «ارکان الارض»، توصیف می‌نماید و می‌فرماید:
«جَعَلَهُمُ اللّهُ (عزّوجلّ) ارکانَ الارضِ ان تَمِیدَ بِاهلِها وَ عَمَدَ الاسلامِ وَ رابِطَةً عَلی سَبِیلِ هُداه».
خدای عز و جل، ایشان (امامان) را ارکان زمین قرار داد تا زمین، اهل خود را نلرزانَد، و ایشان را ستون‌های اسلام و پاسداران راه هدایت خویش، قرار داد.
این ارکان، سبب پایداری کره خاکی می‌شوند و وجود عنصری امام، نگاهبان زمین است و اگر زمین از حجّت خدا تهی گردد، هر آینه، نظم و پیوستگی خود را از دست خواهد داد. امام باقر علیه السلام، وجود امام در زمین را پیوسته ضرور می‌داند و می‌فرماید:
«لَو انَّ الامامَ رُفِعَ مِنَ الارضِ ساعَةً لَماجَت بِاهلِها کَما یَمُوجُ البَحْرُ بِاهلِهِ».
اگر برای لحظه‌ای وجود امام از زمین برداشته شود، زمین، ساکنان خود را چنان در هم و پریشان می‌کند که دریا، ساکنانش را.
بنا بر آموزه‌های مکتب اهل بیت علیهم السلام، اگر زمینْ لحظه‌ای بدون امام باشد، در هم فرو می‌ریزد.
از برکات مادّی وجود امام، جریان زندگی در کره زمین است و در این جا، فلسفه زنده بودن امام غایب، روشن می‌گردد؛ زیرا اگر حجّت منتظَر در زمان ظهور به دنیا می‌آمد، زمینیان از برکات مادّی حجّت خدا، محروم می‌شدند. بنا بر این، دعا برای امام زمان ـ ارواحنا فداه ـ، کمترین وظیفه کسی است که برکات مادّی و معنوی اهل بیت (علیهم‌السّلام) را می‌شناسد.
محمدی ری شهری،محمد،تفسیر قرآن ناطق، صص۱۲۷-۱۳۰
