• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

أَعراب (لغات‌قرآن)

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف




اَعراب، اَعرابی: (الاَعْرابُ اَشَدُّ کُفْراً وَنِفَاقاً)
«اعراب» از کلماتی‌ است که معنای جمعی دارد و مفردی برای آن از نظر لغت عرب نیست؛ و چنان‌که ارباب لغت مانند: مؤلف‌ «قاموس»، «صحاح»، «تاج العروس» و دیگران گفته‌اند؛ این کلمه تنها به عرب‌های بادیه‌نشین اطلاق می‌شود؛ و هنگامی که معنای مفرد آن را اراده کنند، همین کلمه را با «یاء نسبت»، به صورت‌ «اعرابی» به کار می‌برند.
بنابراین، بر خلاف آنچه بسیاری تصور می‌کنند «اعراب» جمع‌ «عرب» نیست؛ بلکه به معنای عرب‌های بادیه‌نشین است؛ ولی، در اخبار و روایات اسلامی مفهوم وسیع‌تری پیدا کرده و به تعبیر دیگر مفهوم اسلامی آن با منطقه جغرافیایی بستگی ندارد؛ بلکه با طرز تفکر و منطقه فکری مربوط است. آنها که دور از آداب و سنن و تعلیم و تربیت اسلامی هستند -هر چند شهرنشین باشند- اعرابی‌اند و بادیه‌نشینان آگاه و آشنا به آداب و سنن اسلامی، اعرابی نیستند و مدنی به شمار می‌روند.



ترجمه و تفاسیر آیات مرتبط با أَعراب:

۱.۱ - آیه ۹۷ سوره توبه

(الأَعْرَابُ أَشَدُّ كُفْرًا وَنِفَاقًا وَأَجْدَرُ أَلاَّ يَعْلَمُواْ حُدُودَ مَا أَنزَلَ اللّهُ عَلَى رَسُولِهِ وَاللّهُ عَلِيمٌ حَكِيمٌ) (بادیه‌نشینان عرب، کفر و نفاقشان شدیدتر است؛ و به ناآگاهی از حدود احکامی که خدا بر پیامبرش نازل کرده، سزاوارترند؛ و خداوند دانا و حکیم است).
علامه طباطبایی در تفسیر المیزان می‌فرماید: راغب در مفردات می‌گوید: فرزندان اسماعیل (علیه‌السّلام) را عرب گویند، و کلمه اعراب در اصل جمع عرب است، و لیکن فعلا اسم شده برای عرب‌های بادیه‌نشین، و در آیه (قالَتِ الْاَعْرابُ آمَنَّا) «عرب‌ها گفتند: ایمان آوردیم»؛ و آیه (الْاَعْرابُ اَشَدُّ کُفْراً وَ نِفاقاً) و آیه (وَ مِنَ الْاَعْرابِ مَنْ یُؤْمِنُ بِاللَّهِ وَ الْیَوْمِ الْآخِرِ) «و پاره‌ای از عرب‌ها هستند که به خدا و روز جزا ایمان می‌آورند»، به همین معنا است، و بعضی گفته‌اند: جمع اعراب، اعاریب می‌آید، هم چنان که شاعر گفته:
اعاریب ذوو فخر بافک‌و السنة لطاف فی المقال‌

«عرب‌ها می‌باشند که افتخاراتی دروغین و موهوم دارند و زیان‌هایی که در سخنوری لطیف است».
کلمه اعرابی در اصطلاح متعارف اسم شده است برای کسی که منسوب است به بادیه‌نشینان، و عربی به کسی گویند که مقاصد خود را خوب اداء می‌کند، و کلمه اعراب به معنای بیان است. خدای تعالی وضع بادیه‌نشینان را بیان می‌کند و می‌فرماید: کفر و نفاق این طبقه از هر طبقه دیگر شدیدتر است، و بدین جهت شدیدتر است که به خاطر دوریشان از تمدن و محرومیتشان از برکات انسانیت از قبیل علم و ادب، زمخت‌تر و سنگ‌دل‌تر از سایر طبقاتند، و به همین جهت از هر طبقه دیگری به نفهمیدن و ندانستن حدودی که خدا نازل کرده و معارف اصلی و احکام فرعی از قبیل واجبات و مستحبات و حلال و حرام سزاوارترند. (دیدگاه شیخ طبرسی در مجمع البیان:)

۱.۲ - آیه ۹۸ سوره توبه

(وَمِنَ الأَعْرَابِ مَن يَتَّخِذُ مَا يُنفِقُ مَغْرَمًا وَيَتَرَبَّصُ بِكُمُ الدَّوَائِرَ عَلَيْهِمْ دَآئِرَةُ السَّوْءِ وَاللّهُ سَمِيعٌ عَلِيمٌ) (گروهی از این اعراب بادیه نشین، چیزی را که (در راه خدا) انفاق می‌کنند، غرامت محسوب می‌دارند و انتظار حوادث ناگوار برای شما می‌کشند؛ حوادث بد، سزاوار خودشان است؛ و خداوند شنوا و داناست).
علامه طباطبایی در تفسیر المیزان می‌فرماید: پاره‌ای از بادیه‌نشینان کسانی هستند که انفاق در راه خیر و یا در خصوص صدقات را غرامت و خسارت می‌پندارند، و منتظر نزول حوادث بد برای شما هستند، حوادث بد بر خود آنان است و یا، حوادث بد بر خود آنان باد و خدا شنوای گفتارها و دانای دل‌هاست. (دیدگاه شیخ طبرسی در مجمع البیان:)

۱.۳ - آیه ۱۰۱ سوره توبه

(وَمِمَّنْ حَوْلَكُم مِّنَ الأَعْرَابِ مُنَافِقُونَ وَمِنْ أَهْلِ الْمَدِينَةِ مَرَدُواْ عَلَى النِّفَاقِ لاَ تَعْلَمُهُمْ نَحْنُ نَعْلَمُهُمْ سَنُعَذِّبُهُم مَّرَّتَيْنِ ثُمَّ يُرَدُّونَ إِلَى عَذَابٍ عَظِيمٍ) (و از میان اعرابِ بادیه‌نشین که اطراف شما هستند، جمعی منافقند؛ و از اهل مدینه نیز، گروهی سخت به نفاق پای بندند؛ تو آنها را نمی‌شناسی، ولی ما آنها را می‌شناسیم؛ به زودی آنها را دو بار مجازات می‌کنیم: مجازاتی در زمان حیات، و مجازاتی به هنگام مرگ؛ سپس به سوی مجازات بزرگی در قیامت فرستاده می‌شوند).
علامه طباطبایی در تفسیر المیزان می‌فرماید: از جمله اعرابی که در پیرامون شما هستند منافقین هستند که در کار نفاق تمرین کرده‌اند، و همچنین از اهل مدینه هم منافقین هستند که بر نفاق عادت کرده‌اند، و تو‌ای محمد ایشان را نمی‌شناسی، ما می‌شناسیمشان و به زودی در دو نوبت عذابشان می‌کنیم، آن گاه به سوی عذاب بزرگ باز خواهند گشت. (دیدگاه شیخ طبرسی در مجمع البیان:)


۱. توبه/سوره۹، آیه۹۷.    
۲. فیروزآبادی، قاموس المحیط، ج۱، ص۱۰۲.    
۳. جوهری، اسماعیل بن حماد، الصحاح، ج۱، ص۱۷۸.    
۴. زبیدی، مرتضی، تاج العروس، ج۲، ص۲۱۴.    
۵. فیومی، احمد بن محمد، مصباح المنیر، ج۱، ص۲۰۷.    
۶. راغب اصفهانی، حسین، المفردات، ط دارالقلم، ص۵۵۶-۵۵۷.    
۷. طریحی، فخرالدین، مجمع البحرین، ت الحسینی، ج۲، ص۱۱۷.    
۸. طریحی، فخرالدین، مجمع البحرین، ت الحسینی، ج۲، ص۱۱۷.    
۹. شیخ کلینی، الکافی، ج۱، ص۳۱.    
۱۰. مکارم شیرازی، ناصر، تفسیر نمونه، ج۸، ص۱۱۸.    
۱۱. مکارم شیرازی، ناصر، تفسیر نمونه، ج۸، ص۱۲۳.    
۱۲. مکارم شیرازی، ناصر، تفسیر نمونه، ج۸، ص۱۴۷.    
۱۳. توبه/سوره۹، آیه۹۷.    
۱۴. مکارم شیرازی، ناصر، ترجمه قرآن، ص۲۰۲.    
۱۵. حجرات/سوره۴۹، آیه۱۴.    
۱۶. توبه/سوره۹، آیه۹۹.    
۱۷. ابن منظور، لسان العرب، ج۱، ص۵۸۶.    
۱۸. راغب اصفهانی، حسین، المفردات، ط دارالقلم، ص۵۵۶-۵۵۷.    
۱۹. طباطبایی، سید محمدحسین، تفسیر المیزان، ترجمه محمدباقر موسوی، ج۹، ص۵۰۲.    
۲۰. طباطبایی، سید محمدحسین، تفسیر المیزان، ج۹، ص۳۷۰.    
۲۱. طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ترجمه محمد بیستونی، ج۱۱، ص۱۹۱.    
۲۲. طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ج۵، ص۹۵.    
۲۳. توبه/سوره۹، آیه۹۸.    
۲۴. مکارم شیرازی، ناصر، ترجمه قرآن، ص۲۰۲.    
۲۵. طباطبایی، سید محمدحسین، تفسیر المیزان، ترجمه محمدباقر موسوی، ج۹، ص۵۰۲-۵۰۳.    
۲۶. طباطبایی، سید محمدحسین، تفسیر المیزان، ج۹، ص۳۷۱.    
۲۷. طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ترجمه محمد بیستونی، ج۱۱، ص۱۹۱.    
۲۸. طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ج۵، ص۹۶.    
۲۹. توبه/سوره۹، آیه۱۰۱.    
۳۰. مکارم شیرازی، ناصر، ترجمه قرآن، ص۲۰۳.    
۳۱. طباطبایی، سید محمدحسین، تفسیر المیزان، ترجمه محمدباقر موسوی، ج۹، ص۵۱۱.    
۳۲. طباطبایی، سید محمدحسین، تفسیر المیزان، ج۹، ص۳۷۶.    
۳۳. طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ترجمه محمد بیستونی، ج۱۱، ص۱۹۷-۱۹۸.    
۳۴. طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ج۵، ص۱۰۰.    



مکارم شیرازی، ناصر، لغات در تفسیر نمونه، برگرفته از مقاله «أَعراب»، ص۵۲.    


رده‌های این صفحه : لغات سوره توبه | لغات قرآن




جعبه ابزار