أُمنیه (لغات‌قرآن)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
اُمنیه: (اَلْقَی الشَّیْطانُ فی اُمْنِیَّتِهِ) «امنیه» از مادّه
«امْن» به معنای
تلاوت و
قرائت است؛ چنان که در اشعار
عرب، گاه به این معنا آمده است.
(وَ مَا أَرْسَلْنَا مِن قَبْلِكَ مِن رَّسُولٍ وَ لَا نَبِيٍّ إِلَّا إِذَا تَمَنَّى أَلْقَى الشَّيْطَانُ فِي أُمْنِيَّتِهِ فَيَنسَخُ اللَّهُ مَا يُلْقِي الشَّيْطَانُ ثُمَّ يُحْكِمُ اللَّهُ آيَاتِهِ وَ اللَّهُ عَلِيمٌ حَكِيمٌ) (هيچ
رسول و پيامبرى را پيش از تو نفرستاديم مگر اينكه هرگاه
آرزوی پيشبرد اهداف الهىِ خود مى‌كرد،
شیطان وسوسه‌ها و القائاتى در آن مى‌افكند؛ امّا
خداوند القائات شيطان را از ميان مى‌برد، سپس
آیات خود را استحكام مى‌بخشد؛ و خداوند دانا و حكيم است.)
علامه طباطبایی در
تفسیر المیزان می‌فرماید: كلمه تمنى به معناى اين است كه آدمى آنچه را آرزو دارد و دوستش مى‌دارد موجود و محقق فرض كند، حال چه اينكه
ممكن هم باشد يا نباشد، مثل اينكه يك مرد فقير آرزو مى‌كند توانگر شود، يا كسى كه بى‌اولاد است آرزو مى‌كند صاحب فرزند باشد، يا هر انسانى آرزو مى‌كند فنا ناپذير و جاويد باشد يا دو بال داشته باشد و با آنها پرواز كند آن صورت خيالى كه تصورش را مى‌كند و از تصور آن لذت مى‌برد، آن را امنية، آرزو مى‌گويند. و اصل در معناى اين كلمه منى -به فتح ميم و سكون نون-
است كه به معناى فرض و تقدير است. بعضى از اهل فن گفته‌اند: اين كلمه گاهى به معناى قرائت و تلاوت مى‌آيد، مثلا وقتى گفته مى‌شود تمنيت الكتاب معنايش اين است كه كتاب را خواندم. و معناى القاء در امنية اين است كه در آرزوى او دخل و تصرف كند، تا آن را از سادگى و صرافت در آورده، فاسدش كند.
(دیدگاه
شیخ طبرسی در
مجمع البیان:
)
•
مکارم شیرازی، ناصر، لغات در تفسیر نمونه، برگرفته از مقاله «أُمنیه»، ص۷۲
