ابراهیم غافقی
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
اِبْراهیم‌ِ غافِقی، ابواسحاق بن احمد بن عیسی (۶۴۱ -۷۱۶ق/ ۱۲۴۳-۱۳۱۶م)، نحوی، قاری و فقیه
مالکی است.
در اِشبیله (سِویل) زاده شد و در سَبْتَه درگذشت و به همین سبب وی را اشبیلی و سَبْتی گفته‌اند. علت انتساب او به غافق، از قلعه‌های نزدیک
اشبیلیه ، دانسته نیست. اندک اطلاعی که از او هست، در همه مآخذ به یکسان تکرار شده است و آن نیز باید همان روایتی باشد که شاگرد وی
ابوالقاسم بن عمران حضرمی برای
ذهبی نقل کرده و
ابن حجر خلاصه آن را آورده است.
وی در آغاز کودکی، در اشبیلیه می‌زیست و چون اسپانیایی‌ها بر آن شهر چیره شدند، وی را در ۶۴۶ق/۱۲۴۸م به
سبته در ساحل
تونس بردند.
در تونس به آموختن
حدیث ،
فقه و
نحو پرداخت و
قرآن را به ۷
قرائت فراگرفت و بعدها کتابی نیز درباره قرائت نافع نوشت، اما بیش‌تر به
صرف و نحو همت گماشت و کتاب
سیبویه را نزد استاد خواند و سرانجام به زباندانی در سراسر مغرب نامور شد. شرحی بر کتاب
الجمل
زجاجی (د ۳۳۹ق/۹۵۰م) به وی نسبت داده‌اند.
(۱) ابن حجر عسقلانی، احمد، الدررالکامنة، حیدرآباد دکن، ۱۳۹۲ق.
(۲) ابن عماد، عبدالحی، شذرات الذهب، قاهره، ۱۳۵۱ق، ج ۶، ص۳۸.
(۳) تونکی، محمودحسن، معجم المصنفین، بیروت، ۱۳۴۴ق، ج ۳، ص۵۲، ۵۳.
(۴) حاجی خلیفه، کشف الظنون، استانبول، ۱۹۴۱م، ج ۱، ص۶۰۴.
(۵) سیوطی، جلال‌الدین، بغیةالوعاة، به کوشش محمدابوالفضل ابراهیم، قاهره، ۱۳۸۴ق، ج ۱، ص۴۰۵.
(۶) یافعی، عبدالله، مرا¸ة الجنان، بیروت، ۱۳۹۰ق، ج ۴، ص۲۵۶.
دانشنامه بزرگ اسلامی، مرکز دائرة المعارف بزرگ اسلامی، برگرفته از مقاله «ابراهیم غافقی»، ج۲، ص۷۰۴.
