• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

ابن ناعمه

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف



اِبْنِ ناعِمه، عبدالمسیح ‌بن عبدالله حمصی ناعمی، مترجم مسیحی آثار فلسفی ارسطو در سده‌ های ۲ و ۳ق/۸ و ۹م است.



از زندگی او هیچ اطلاعی در دست نیست و با آن‌که از مترجمان دورۀ اوج ترجمه به‌شمار رفته و با کسانی چون کندی هم‌عصر بوده است، نویسندگان متقدم متعرض شرح حال او نشده‌اند. از نسبت او معلوم می‌شود که خود یا پدرانش اهل حمص بوده‌اند. برخی از نویسندگان معاصر او را از مترجمان عصر خلافت مأمون و معتصم دانسته‌اند.
[۱] اولیری، دلیسی، علوم‌الیونان، ترجمۀ وهیب کامل، ج۱، ص۲۱۷، قاهره، ۱۹۶۲م.
[۲] دبور، ت ج، تاریخ‌الفلسفه فی‌الاسلام، ترجمۀ عبدالهادی ابوریده، ج۱، ص۳۶، قاهره، ۱۹۴۸م.



به نظر می‌رسد که وی هم از یونانی به سریانی و هم از سریانی به عربی ترجمه می‌کرد.
[۳] ابن‌ ندیم، الفهرست، به کوشش فلوگل، ج۱، ص۲۴۴، لایپزیک، ۱۸۷۱م.
[۴] ابن‌ ندیم الفهرست، به کوشش فلوگل، ج۱، ص۲۴۹، لایپزیک، ۱۸۷۱م.
و ابن ابی ‌اصیبعه ترجمۀ او را متوسط نزدیک به خوب دانسته است.
[۵] ابن ‌ابی اصیبعه، احمدبن قاسم، عیون‌الانبیاء، به کوشش آوگوست مولر، ج۱، ص۲۰۴، قاهره، ۱۲۹۹ق/۱۸۸۲م.



ترجمه‌های او از این قرار است:
اول: ائولوجیا (تئولوگیا) در الهیات منسوب به ارسطو ، که بنا بر تحقیقات والنتین روزه در ۱۸۸۳م معلوم شد که این کتاب اصلاً از فلوطین، فیلسوف نوافلاطونی اسکندرانی و بخشی از کتاب تُساعات او بوده است. چنانکه فصولی از همین کتاب به نام رسالة فی‌العلم الالهی به فارابی منسوب شده است.
[۶] بدوی، عبدالرحمن، افلوطین عندالعرب، ج۱، ص۲-۴، کویت، ۱۹۷۷م.
[۷] اولیری، دلیسی، علوم‌الیونان، ترجمۀ وهیب کامل، ج۱، ص۲۱۷، قاهره، ۱۹۶۲م.
[۸] دبور، ت ج، تاریخ‌الفلسفه فی‌الاسلام، ترجمۀ عبدالهادی ابوریده، ج۱، ص۳۷، قاهره، ۱۹۴۸م.
ائولوجیا در ۱۸۸۲م به کوشش دیتریتسی در برلین و ۱۳۱۵ق در حاشیۀ کتاب قبسات میرداماد در تهران ، همچنین در ۱۳۵۶ش، مجدداً در تهران به کوشش سید جلال‌الدین آشتیانی طبع و انتشار یافت. چاپ کامل آن به وسیله عبدالرحمن بدوی در ۱۹۵۵م در قاهره و در ۱۹۷۷م توسط وکاله‌المطبوعات کویت مجدداً منتشر شده است.
دوم: سماع طبیعی ارسطو، به تفسیر یحیی نحوی که ۴ مقالۀ نخست را قسطا بن لوقا و ۴ مقالۀ بعدی را ابن ‌ناعمه به عربی ترجمه کردند.
[۹] ابن‌ ندیم، الفهرست، به کوشش فلوگل، ج۱، ص۲۵۰، لایپزیک، ۱۸۷۱م.

سوم: الکلام علی سوفسطیقا. این کتاب را ابن‌ ناعمه به سریانی ترجمه کرد و ابراهیم‌ بن بکس آن را به عربی باز گردانید و تنقیح کرد، کندی فیلسوف آن را شرح کرد.
[۱۰] ابن‌ ندیم، الفهرست، به کوشش فلوگل، ج۱، ص۲۴۹، لایپزیک، ۱۸۷۱م.
نسخه‌ای از این اثر در پاریس موجود است.


(۱) ابن ‌ابی اصیبعه، احمدبن قاسم، عیون‌الانبیاء، به کوشش آوگوست مولر، قاهره، ۱۲۹۹ق/۱۸۸۲م.
(۲) ابن‌ ندیم، الفهرست، به کوشش فلوگل، لایپزیک، ۱۸۷۱م.
(۳) اولیری، دلیسی، علوم‌الیونان، ترجمۀ وهیب کامل، قاهره، ۱۹۶۲م.
(۴) بدوی، عبدالرحمن، افلوطین عندالعرب، کویت، ۱۹۷۷م.
(۵) دبور، ت ج، تاریخ‌الفلسفه فی‌الاسلام، ترجمۀ عبدالهادی ابوریده، قاهره، ۱۹۴۸م.


۱. اولیری، دلیسی، علوم‌الیونان، ترجمۀ وهیب کامل، ج۱، ص۲۱۷، قاهره، ۱۹۶۲م.
۲. دبور، ت ج، تاریخ‌الفلسفه فی‌الاسلام، ترجمۀ عبدالهادی ابوریده، ج۱، ص۳۶، قاهره، ۱۹۴۸م.
۳. ابن‌ ندیم، الفهرست، به کوشش فلوگل، ج۱، ص۲۴۴، لایپزیک، ۱۸۷۱م.
۴. ابن‌ ندیم الفهرست، به کوشش فلوگل، ج۱، ص۲۴۹، لایپزیک، ۱۸۷۱م.
۵. ابن ‌ابی اصیبعه، احمدبن قاسم، عیون‌الانبیاء، به کوشش آوگوست مولر، ج۱، ص۲۰۴، قاهره، ۱۲۹۹ق/۱۸۸۲م.
۶. بدوی، عبدالرحمن، افلوطین عندالعرب، ج۱، ص۲-۴، کویت، ۱۹۷۷م.
۷. اولیری، دلیسی، علوم‌الیونان، ترجمۀ وهیب کامل، ج۱، ص۲۱۷، قاهره، ۱۹۶۲م.
۸. دبور، ت ج، تاریخ‌الفلسفه فی‌الاسلام، ترجمۀ عبدالهادی ابوریده، ج۱، ص۳۷، قاهره، ۱۹۴۸م.
۹. ابن‌ ندیم، الفهرست، به کوشش فلوگل، ج۱، ص۲۵۰، لایپزیک، ۱۸۷۱م.
۱۰. ابن‌ ندیم، الفهرست، به کوشش فلوگل، ج۱، ص۲۴۹، لایپزیک، ۱۸۷۱م.



دانشنامه بزرگ اسلامی، مرکز دائرة المعارف بزرگ اسلامی، برگرفته از مقاله «ابن ناعمه»، ج۵، ص۱۸۴۷.    



جعبه ابزار