ابنرطبی
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
اِبن رُطَبی،
فقیه
شافعی ،
قاضی و
محتسب بغداد در روزگار مسترشد بالله بود.
ابن رُطَبی، یا ابن رَطَبی، ابوالعباس احمد بن سلامة بن عُبیدالله (یا عبدالله) بن مخلد بجلی کرخی (۴۶۰- ۵۲۷ق/۱۰۶۸-۱۳۳م)،
فقیه شافعی ، قاضی و محتسب بغداد در روزگار
مسترشد بالله ، بیستونهمین
خلیفه عباسی .
وی اهل کرخ جُدّان
(کرخ یعقوبا) جایی نزدیک خانقین
عراق بود.
نخست نزد
شیخ ابواسحاق ابراهیم شیرازی ،
ابونصر بن صباغ و
شیخ ابوبکر چاچی به تحصیل پرداخت. سپس به
اصفهان رفت و از
امام ابوبکر محمد بن ثابت خجندی ، مدّرس نظامیه آن شهر،
فقه و
حدیث آموخت و برای شنیدن حدیث محضر بسیاری دیگر از بزرگان عصر خود، از جمله
ابوالقاسم بُسری و
ابونصر زینبی را درک کرد.
پس از فراغ از تحصیل به
بغداد بازگشت و چندی گوشه گرفت و
زهد اختیار کرد. سپس نز
د بنی عباس منزلت یافت و به مقاماتی چون قضای برخی از محلات بغداد، احتساب شهر بغداد (پس از
مرگ برادرش در ۴۹۲ق/۱۰۹۹م)، نظارت بر اوقاف، نظارت بر امور آرامگاههای خلفای عباسی نایل گشت و از آن پس، پرورش فرزندان خلیفه، خاصه ابوجعفر منصور (الراشد بالله)، به عهده او محول گردید؛
.
وی در بغداد درگذشت و در باب ابرز، در جوار استادش شیخ
ابواسحاق شیرازی ، به خاک سپرده شد.
ابن رُطَبی را در فقه شافعی، آداب
مناظره ، خلاف و لطف سخن سرآمدِ اقران شمردهاند.
تنی چند، چون
علی بن احمد یزدی ،
یحیی بن ثابت بقّال ،
یحیی بن بَوش ، از او
روایت کردهاند.
نیز او را از جمله سران و ائمه شافعی و مردی خردمند، تیزبین، باوقار و صحیح الرأی خواندهاند
و برخی از فقهای معاصرش او را بر امام اسعد میهنی مدرس نظامیه بغداد، مقدم شمردهاند.
(۱) ابن اثیر، علی، اللباب، بیروت، دارصادر.
(۲) ابن جوزی، عبدالرحمان، المنتظم، حیدرآباد دکن، ۱۳۵۸ق/۱۹۳۹م.
(۳) ابن عساکر، علی، تبیین کذب المفتری، دمشق، ۱۳۴۷ق/۱۹۲۸م.
(۴) اسنوی، عبدالرحیم، طبقات الشافعیه، به کوشش عبدالله الجبوری، بغداد، ۱۳۹۰ق/۱۹۷۰م.
(۵) ذهبی، محمد، سیر اعلام النبلاء، به کوشش شعیب الارنؤوط، بیروت، ۱۴۰۵ق/۱۹۸۴م.
(۶) سبکی، عبدالوهاب، طبقات الشافعیة الکبری، بیروت، دارالمعرفة.
(۷) سمعانی، عبدالکریم، الانساب، حیدرآباددکن، ۱۴۰۰ق/۱۹۸۰م.
(۸) صفدی، خلیل، الوافی بالوفیات به کوشش س ددرینگ، بیروت، ۱۳۹۲ق/۱۹۷۲م.
دانشنامه بزرگ اسلامی، مرکز دائرة المعارف بزرگ اسلامی، برگرفته از مقاله «ابنرطبی »،ج۳، ص۱۲۴۷.