احادیث ترغیب
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
احادیث ترغیب، از اصطلاحات بکار رفته در
علم حدیث بوده و به احادیثی گفته می‌شود که
انسان را برای رسید به
ثواب به انجام عمل نیک تشویق می‌کند.
"ترغیب"در مقابل "ترهیب"به معنای راغب‌گردانیدن، به رغبت و خواهش‌انداختن و بر انگیختن. "ترهیب" به معنای ترسانیدن و
خوف در دل کسی انداختن است.
مراد از "احادیث ترغیب" احادیثی است که به امید رسیدن به
ثواب انسان را برای انجام اعمال نیک و
خیر راغب می‌سازند و نقش بر انگیختگی دارند. و مراد از "احادیث ترهیب" احادیثی است که برای نجات از
عقاب انسان را نسبت به انجام اعمال زشت و ناپسند خائف ساخته و نقش باز‌دارندگی دارند. از آن دو به "
احادیث مواعظ" تعبیر می‌شود.
با توجه به این که وظیفه
علم رجال و
درایه بررسی
سند حدیث است برخی از
اهل حدیث به این وظیفه در مورد "احادیث ترغیب و ترهیب" عمل نکرده‌اند در این خصوص گفته‌اند: افرادی هم‌چون
احمد بن حنبل در احادیث ترغیب و ترهیب قائل به تساهل است.
در
خلاصة الخلاصة آمده است برخلاف اجماع مسلمین
کرامیه و
مبتدئه قائل به
جواز وضع حدیث برای ترغیب و ترهیب شده‌اند. و از شرح نخبه و مقدمه شرح مشکوة به دست می‌آید که
حدیث موضوع در اصطلاح اهل حدیث حدیثی است که راوی آن مطعون به کذب باشد ولی ثبوت وضع و کذب در آن حدیث شرط نیست زیرا حکم به موضوع‌بودن قطعی نیست بلکه ظنّی است چه بسا دروغگو راست بگوید.
برخی دیگر گفته‌اند: ائمه حدیث در نقل احادیث صحت اسناد را شرط دانسته و تصریح کرده‌اند که در نقل "احادیث ترغیب و ترهیب" صحت اسناد شرط نیست اگر اسناد صحیح بود چه بهتر و اگر نبود در نقل آن‌ها و استناد به آن‌ها حرجی نیست.
مالک در
موطا،
ابن مبارک در
رقایق خود، احمد حنبل در رقایق خود،
سفیان در
جامع الخیر و دیگران این کار انجام داده‌اند.
در تنظیم این مقاله از منابع زیر استفاده شده است:
• اسکافی، محمد بن همام، کفایة الطالب فی علی بن ابی طالب.
• تهانوی، محمدعلی بن علی، کشاف اصطلاحات الفنون.
• موسوی زنجانی، محمد، الکفایه فی علم الدرایه.
• شاطبی، ابراهیم بن موسی، الاعتصام.
• مکی عاملی، محمد، الالهیات علی هدی الکتاب و السُّنة و العقل.
• ابوریه، محمود، الاضواء علی السنة المحمدیه.
• اشعری قمی، سعد بن عبدالله، المقالات و الفرق.
• سخاوی، محمد بن عبدالرحمن، فتح المغیث.
پایگاه مدیریت اطلاعات علوم اسلامی، برگرفته از مقاله «احادیث ترغیب»، تاریخ بازیابی ۱۳۹۶/۴/۱۵.
