احکام قطع
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
مقصود از احکام قطع ،
احکام اصولی مترتّب بر
قطع به
حکم شرعی است.
به خصوصيات ، آثار و فوايدی که بر
قطع به
حکم، مترتب می گردد ، احکام قطع گويند ، مانند
طریقیت قطع،
حجیت قطع و...
قطع دارای احکام فراوانی است که به اهم آن ها اشاره می نماییم:
الف.
طریقیت قطع ؛ قطع ، طريق به سوي واقع بوده و هم چون پنجره ای است که از آن به واقع نظر می شود و به خاطر همين خصوصيت کشف تام از واقع ،
حجت است ( البته اين، اثر
قطع طریقی است نه موضوعی ) ؛
ب.در صورتی که طريقيت قطع ، ذاتی آن باشد ،
شارع نمی تواند
مکلف را مجبور نمايد بر خلاف آن عمل کند ؛
ج. لازمه طريقيت
قطع به واقع اين است که
شارع می تواند در جايی که
مکلف قطع به
حکم واقعی ندارد ،
امارات و
اصول عملی را برای او جای گزين قطع نمايد ؛
حجیت قطع ؛ و آن، قابليت استناد به
قطع در
استنباط احکام شرعی است ، که لازمه آن ،
منجزیت و
معذریت مي باشد .
منجزیت ، به معناي لزوم موافقت با قطع و عدم مخالفت با آن است ؛ پس در جايی که
قطع ، مطابق
واقع باشد ، لازمه
حجیت قطع ،
منجزیت آن است ؛ يعنی آخرين مرحله از مراحل چهارگانه تکليف (
اقتضا ،
انشا ،
فعلیت و
تنجز ) مسلّم شده است و چنان چه کسی با آن مخالفت کند مستحق
عقوبت است .
در جايی که
قطع ، مخالف
واقع باشد ، معنای
حجیت ،
معذریت است ؛ به اين معنا که
قطع مکلف به خلاف
تکلیف واقعی ، عذری برای وی در مقابل مولا محسوب می گردد و او را از
عقاب مي رهاند .
فاضل لنكراني ، محمد ، ايضاح الكفاية ، ج ۴ ، ص ۴۳-۴۴.
سبحانی، جعفر ، المحصول فی علم الاصول ، ج ۳ ، ص ۲۵.
مكارم شيرازي ، ناصر ، انوارالاصول ، ج ۲ ، ص ۲۲۵.
آخوندخراسانی ، محمدكاظم بن حسين ، كفاية الاصول ، ص ۲۹۷و۳۰۳.
خويي ، ابو القاسم ، مصباح الاصول ، ج ۲ ، ص ۳۵.
ملكي ، حبيب الله ، تلخيص الاصول ، ص ۱۴۷.
مرکزاطلاعات و مدارک اسلامی
