استضعاف بنی‌اسرائیل (قرآن)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
قرآن نخست از ضعیف شدن و
استثمار بنی اسرائیل سخن گفته سپس از
مشیت خود برای به قدرت رسیدن آنان سخن میگوید.
فرعون قوم بنی اسرائیل را به
استضعاف کشیده بود.
واورثنا القوم الذین کانوا یستضعفون مشـرق الارض ومغـربها... و دمرنا ما کان یصنع فرعون و قومه و ما کانوا یعرشون.
و مشرقها و مغربهای پر
برکت زمین را به آن قوم به
ضعف کشانده شده (زیر زنجیر ظلم و ستم)، واگذار کردیم و وعده نیک پروردگارت بر بنی اسرائیل، بخاطر
صبر و استقامتی که به خرج دادند، تحقق یافت و آنچه
فرعون و فرعونیان (از کاخهای مجلل) می‌ساختند، و آنچه از باغهای داربست دار فراهم ساخته بودند، در هم کوبیدیم
" یستضعفون" که از ماده" استضعاف" گرفته شده معادل کلمه"
استعمار" است که در عصر و زمان ما به کار می‌رود و
مفهوم آن این است که قومی
ستم پیشه جمعیتی را
تضعیف کنند تا بتوانند از آنها در مسیر مقاصدشان بهره کشی نمایند، منتها این تفاوت را با کلمه استعمار دارد، که استعمار ظاهرش به معنی آباد ساختن است و باطنش به معنی ویرانگری، ولی استضعاف ظاهر و باطنش هر دو یکی است!.
و تعبیر به کانوا یستضعفون اشاره به این است که فرعونیان به طور مداوم آنها را در ضعف و
ناتوانی نگه می‌داشتند، ضعف و ناتوانی فکری، و اخلاقی و اقتصادی از هر نظر و در تمام جهات.
ان فرعون علا فی الارض وجعل اهلها شیعا یستضعف طـائفة منهم یذبح ابناءهم ویستحی نساءهم انه کان من المفسدین• ونرید ان نمن علی الذین استضعفوا فی الارض ونجعلهم ائمة ونجعلهم الورثین.
فرعون در زمین برتری جویی کرد، و اهل آن را به گروه‌های مختلفی تقسیم نمود گروهی را به ضعف و ناتوانی می‌کشاند، پسرانشان را سر می‌برید و زنانشان را (برای
کنیز ی و خدمت) زنده نگه می‌داشت او به یقین از مفسدان بود! • ما می‌خواهیم بر
مستضعفان زمین
منت نهیم و آنان را پیشوایان و وارثان روی زمین قرار دهیم
پس از نابودی قوم فرعون و درهم شکستن قدرت آنها، بنی اسرائیل که سالیان دراز در زنجیر
اسارت و
بردگی به سر می‌بردند،
وارث سرزمینهای پهناور آنها شدند، ونجات بنی اسرائیل از استضعاف در سرزمین
مصر ، با اراده و خواست خداوند محقق شد.
واورثنا القوم الذین کانوا یستضعفون مشـرق الارض ومغـربها التی بـرکنا فیها وتمت کلمت ربک الحسنی علی بنی اسرءیل بما صبروا..
و مشرقها و مغربهای پر برکت زمین را به آن قوم به ضعف کشانده شده (زیر زنجیر
ظلم و
ستم)، واگذار کردیم و وعده نیک پروردگارت بر بنی اسرائیل، بخاطر
صبر و استقامتی که به خرج دادند، تحقق یافت و آنچه
فرعون و فرعونیان (از کاخهای مجلل) می‌ساختند، و آنچه از باغهای داربست دار فراهم ساخته بودند، در هم کوبیدیم!
ان فرعون علا فی الارض وجعل اهلها شیعا یستضعف طـائفة منهم یذبح ابناءهم ویستحی نساءهم انه کان من المفسدین• ونرید ان نمن علی الذین استضعفوا فی الارض ونجعلهم ائمة ونجعلهم الورثین.
فرعون در زمین برتری جویی کرد، و اهل آن را به گروه‌های مختلفی تقسیم نمود گروهی را به ضعف و ناتوانی می‌کشاند، پسرانشان را سر می‌برید و زنانشان را (برای کنیزی و خدمت) زنده نگه می‌داشت او به
یقین از مفسدان بود! • ما می‌خواهیم بر مستضعفان زمین منت نهیم و آنان را پیشوایان و وارثان روی زمین قرار دهیم!
مقصود از «الذین استضعفوا فی الارض» بنی اسرائیل است.
چقدر این دو آیه گویا و
امید بخش است؟ چرا که به صورت یک
قانون کلی و در شکل
فعل مضارع و مستمر بیان شده است، تا تصور نشود اختصاص به مستضعفان بنی اسرائیل و
حکومت فرعونیان داشته، میگوید: ما می‌خواهیم چنین کنیم...
یعنی فرعون می‌خواست بنی اسرائیل را تار و مار کند و
قدرت و شوکتشان را درهم بشکند، اما ما می‌خواستیم آنها قوی و پیروز شوند. او می‌خواست حکومت تا ابد در دست مستکبران باشد اما ما اراده کرده بودیم که حکومت را به مستضعفان بسپاریم! و سرانجام چنین شد.
ضمنا تعبیر به"
منت" چنان که قبلا هم گفته‌ایم به معنی بخشیدن مواهب و نعمتها است، و این با منت زبانی که بازگو کردن نعمت به قصد
تحقیر طرف است و مسلما کار مذمومی است، فرق بسیار دارد.
در این دو آیه خداوند پرده از روی
اراده و مشیت خود در مورد مستضعفان برداشته و پنج امر را در این زمینه بیان می‌کند که با هم پیوند و ارتباط نزدیک دارند.
مرکز فرهنگ و معارف قرآن، برگرفته از مقاله «استضعاف بنی‌اسرائیل (قرآن)».
