استعمال صیغه امر در غیروجوب
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
از گونه‌های
مجاز لغوی ،
استعمال صیغه امر در غیروجوب است.
«
امر » یکی از اقسام
انشا و برای طلب
فعل ، و صیغه آن «افعل» و «لیفعل» است. گفته شده است که صیغه امر، بر
وجوب دلالت دارد و
حقیقت در آن است که گاهی به صورت
مجاز در غیر معنی وجوب کارآیی دارد.
بنابراین
قول ، در مواردی که امر در غیر معنای وجوب استعمال می‌شود، از گونه‌های مجاز است، و آن‌ها عبارتند از:
۱.
ندب و
استحباب :(واذا قریء القرآن فاستمعوا له وانصتوا لعلکم ترحمون)؛
۲.
اباحه :(... واذا حللتم فاصطادوا...)؛
۳.
دعا :(... رب اغفر لی...)؛
۴.
تهدید :(... اعملوا ما شئتم...)؛
۵.
اهانت :(ذق انک انت العزیز الکریم)؛
۶.
تسخیر یا
تذلیل :(... کونوا قردة خاسئین)؛
۷.
تعجیز :(... فاتوا بسورة من مثله...)؛
۸.
امتنان :(... کلوا من ثمره اذا اثمر...)؛
۹.
تعجب :(انظر کیف ضربوا لک الامثال...)؛
۱۰.
تسویه :(... فاصبروا او لا تصبروا...)؛
۱۱.
ارشاد :(... واشهدوا اذا تبایعتم...)؛
۱۲.
حقیر شمردن:(... القوا ما انتم ملقون)؛
۱۳.
انذار :(... قل تمتعوا...)؛
۱۴.
اکرام :(ادخلوها بسلام آمنین)؛
۱۵. یادآوری
نعمت :(... کلوا مما رزقکم الله...)؛
۱۶.
تکذیب :(... قل فاتوا بالتوراة فاتلوها...)؛
۱۷.
مشورت :(... فانظر ماذا تری...)؛
۱۸.
اعتبار :(... انظروا الی ثمره اذا اثمر...).
فرهنگ‌نامه علوم قرآني، برگرفته از مقاله «استعمال صیغه امر در غیروجوب».
