• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

استعمال لفظ جمع در معانی متعدد

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف



استعمال لفظ جمع در معانی متعدد به بکارگیری لفظ دارای صیغه جمع ، در معانی متعددِ مستقل اطلاق می‌شود.



از اقسام استعمال لفظ در معانی متعدد، استعمال لفظ جمع و اراده معانی متعدد و مستقل است، مثل این که گفته شود: «رأیت عیونا» و از آن، عین باکیه (چشم)، عین جاریه ( چشمه ) و ذهب ( طلا ) اراده شود؛ با این استدلال که جمله «رأیت عیونا» به منزله «رأیت عینا و عینا و عینا» است که می‌توان از هر یک از آنها معنایی خاص اراده کرد.


درباره استعمال لفظ جمع در معانی متعدد، اختلاف وجود دارد:
مرحوم « صاحب معالم » می‌گوید: استعمال لفظ تثنیه و جمع در بیش از یک معنا، جایز بوده و جواز آن به نحو حقیقت است و استعمال لفظ مفرد در بیش از یک معنا جایز بوده، ولی جواز آن به نحو مجاز می‌باشد.
[۱] فاضل لنکرانی، محمد، کفایة الاصول، ج۱، ص۲۳۵.

مرحوم « خویی » می‌گوید: استعمال لفظ تثنیه، جمع و مفرد در بیش از یک معنا جایز است، هر چند این استعمال مخالف ظهور عرفی است و احتیاج به قرینه دارد.
مرحوم « آخوند خراسانی »
[۳] آخوند خراسانی، محمد کاظم بن حسین، کفایة الاصول، ص۵۳.
و مرحوم « مظفر » می‌گویند: استعمال لفظ مفرد، تثنیه و جمع در بیش از یک معنا جایز نیست.
[۶] فاضل لنکرانی، محمد، سیری کامل در اصول فقه، ج۲، ص۴۶۳.
[۷] فاضل لنکرانی، محمد، کفایة الاصول، ج۱، ص۲۳۲.
[۸] مظفر، محمد رضا، المنطق، ص۳۹.
[۹] مجاهد، محمد بن علی، مفاتیح الاصول، ص۸۰.



۱. فاضل لنکرانی، محمد، کفایة الاصول، ج۱، ص۲۳۵.
۲. خویی، ابوالقاسم، محاضرات فی اصول الفقه، ج۱، ص۲۱۰.    
۳. آخوند خراسانی، محمد کاظم بن حسین، کفایة الاصول، ص۵۳.
۴. مظفر، محمد رضا، اصول الفقه، ج۱، ص۴۱.    
۵. اصفهانی، محمد حسین، الفصول الغرویة فی الاصول الفقهیة، ص۵۳.    
۶. فاضل لنکرانی، محمد، سیری کامل در اصول فقه، ج۲، ص۴۶۳.
۷. فاضل لنکرانی، محمد، کفایة الاصول، ج۱، ص۲۳۲.
۸. مظفر، محمد رضا، المنطق، ص۳۹.
۹. مجاهد، محمد بن علی، مفاتیح الاصول، ص۸۰.



فرهنگ‌نامه اصول فقه، تدوین توسط مرکز اطلاعات و مدارک اسلامی، برگرفته از مقاله «استعمال لفظ جمع در معانی متعدد».



جعبه ابزار