استعمال لفظ در معانی متعدد
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
استعمال لفظ در معانی متعدد به
اطلاق لفظ و
اراده معانی متعددِ مستقل اطلاق می‌شود.
استعمال لفظ در معانی متعدد، عبارت است از اطلاق لفظ و اراده بیش از یک معنای مستقل از آن، مثل این که گفته شود: «رأیت عینا» و از آن معنای
چشم و
چشمه به طور مستقل و جداگانه اراده گردد. این در
حکم این است که یک بار گفته شود: «رأیت عینا باکیة» و بار دیگر گفته شود: «رأیت عینا نابعة».
در
جواز استعمال لفظ در معانی متعدد، میان اصولی‌ها اختلاف است:
۱. برخی، از جمله مرحوم «
آخوند خراسانی »، «
محقق نایینی » و «
مظفر »، آن را مطلقا
جایز نمی‌دانند؛
۲. برخی دیگر، هم چون مرحوم «
خویی »، آن را مطلقا جایز می‌دانند؛
۳. عده‌ای، میان کلام منفی و مثبت تفصیل داده و
استعمال را در
کلام منفی جایز و در کلام مثبت غیر جایز دانسته‌اند؛
۴. برخی نیز میان مفرد،
تثنیه و
جمع تفصیل داده و استعمال را در تثنیه و جمع جایز و در مفرد غیر جایز شمرده‌اند.
استعمال لفظ در معانی متعدد اعم از این است که
لفظ مشترک ، در
معانی حقیقی ، یا در
معانی مجازی و یا در معنای حقیقی و مجازی به کار رود.
فرهنگ‌نامه اصول فقه، تدوین توسط مرکز اطلاعات و مدارک اسلامی، برگرفته از مقاله «استعمال لفظ در معانی متعدد».
