اصحاب لواء
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
پرچمداران
مشرکان در
جنگ بدر و اُحُد را اَصحاب لِواء گویند.
برخی از مفسران در ذیل
آیه«اِنَّ شَرَّ الدَّوابِّ عِندَ اللّهِ الصُّمُّ البُکمُ الَّذینَ لا یَعقِلون»
از اصحاب لواء یاد کرده‌اند
که در جنگهای بزرگ زمان
پیامبر (صلی‌الله‌علیه‌وآله‌وسلم) پرچمداری
مشرکان را برعهده داشته‌اند. اینان از تیره بنی عبدالدّار‌بن قصی‌بن‌کلاب بودند که مانند دیگر تیره‌های
قریش در مخالفت و دشمنی با پیامبر (صلی‌الله‌علیه‌وآله‌وسلم) و
اسلام می‌کوشیدند، ازاین‌رو در
قرآن بدترین جنبندگان خوانده شده‌اند.
از بنی‌عبدالدار، گروهی اندک با پیامبر (صلی‌الله‌علیه‌وآله‌وسلم) همراه شده ۵ تن در هجرت به
حبشه شرکت جستند
و مصعب‌بن‌عمیر و سویبط‌بن‌حرمله نیز از بدریون به شمار آمدند.
چند تن دیگر، پس از فتح
مکه مسلمان شدند و پیامبر اکرم کلید
کعبه را که پیش از این در اختیار آنان بود، به ایشان بازگرداند و آنان را از غنایم حنین برخوردار کرد.
بنی‌عبدالدار پس از هجرت پیامبر (صلی‌الله‌علیه‌وآله‌وسلم) به
مدینه، پرچمدار سپاه مشرکان بودند. در
جنگ بدر، قریشیان سه پرچم داشتند که هر سه به دست افرادی از بنی‌عبدالدار بود.
در این نبرد، نضربن حارث که خود از مُطْعِمین (کسانی که در جنگ بدر، مشرکان را
اطعام می‌کردند) نیز بود،
اسیر و به دست
امیر مؤمنان علی (علیه‌السلام) کشته شد
وابوعَزیز‌بن‌عمیر، برادر مصعب، به
اسارت مسلمانان درآمد و مصعب از مُحرِز، اسیرکننده او خواست تا وی را محکم نگه دارد، چون مادرش از سرمایه‌داران
مکه است و برای آزادی او اقدام خواهد کرد. گفته‌اند: مادرش ۴۰۰۰ درهم که گویا همه دارایی وی بود، به وسیله طلحه فرستاد، تا آزادش کند.
بنی‌عبدالدار در
جنگ احد نیز پرچمدار بودند. بر پایه اخبار، قریشیان در این نبرد سه پرچم در
دارالندوه بستند؛ امّا خود همگی بر گِرد یک پرچم جمع شدند که در دست طلحة‌بن‌ابی‌طلحه بود.
در این
نبرد،
ابوسفیان با احساس
خطر از روند
جنگ، برای تحریکِ بنی‌عبدالدار از آنان خواست که اگر از عهده نگهداری پرچم برنمی‌آیند، به آنان واگذارند. بنی‌عبدالدار از این سخن خشمگین شده و بر
همت خویش افزودند.
طلحه، پرچمدار
مشرکان به میدان آمد و مبارز طلبید که
امیر مؤمنان، امام علی (علیه‌السلام) پیش آمد و در نبردی تن به تن سرش را شکافت و او را از پای درآورد.
پس از او، ابوشیبه عثمان‌بن‌ابی‌طلحه که پیشاپیش
زنان بود، پرچم را به دست گرفت و‌درحالی‌که از طرف آنان
تشویق می‌شد، میداندار‌شد و به دست
حمزه کشته شد. سپس ابوسعدبن‌طلحه (ابوطلحه) پرچم را به
دست گرفت و او نیز به وسیله سعدبن‌ابی وقاص کشته شد. مسافع‌بن‌طلحه، دیگر کسی بود که به میدان آمد و عاصم‌بن‌ثابت‌بن‌ابی‌اقلح وی را کشت.
با
قتل مسافع، کلاب‌بن‌طلحه پرچم را گرفت که
زبیر‌بن‌عوام او را کشت. سپس جُلاس (خلاس) بن‌طلحه به صحنه آمد، و
طلحة‌بن‌عبیدالله او را کشت. پس از آن، ارطاة‌بن‌شُرحْبیل به میدان آمد و به دست امیرمؤمنان، علی (علیه‌السلام) کشته شد. پس از او شریح‌بن‌قارظ (فارظ) پرچمدار شد و از پای درآمد. سپس غلام او صوأب پرچم را گرفت و گویا به دست قُزمان کشته شد، هرچند درباره قاتل او افراد دیگری نیز ذکر شده‌اند.
بدین طریق پرچمداران بنی‌عبدالدار که ۹ تن بودند، همگی در این
جنگ کشته شدند.
اصحاب لواء که همگی از بنی‌عبدالدار بودند، می‌گفتند: ما درباره آنچه
محمد ما را به آن می‌خواند، کر و لال هستیم؛ نه چیزی را می‌شنویم و نه
تصدیق می‌کنیم.
خداوند در آیه ۲۲ انفال،
آنان را بدترین جنبندگان خوانده است
«اِنَّ شَرَّ الدَّوابِّ عِندَ اللّهِ الصُّمُّ البُکمُ الَّذینَ لا یَعقِلون» بنا به نقل میبدی، ابن‌عباس و عکرمه گفته‌اند: آیه۲۳ انفال،
در شأن بنی‌عبدالدار‌بن‌قصی آمده‌است که همگی در احد کشته شدند و اینان اصحاب لواء بودند.
از مجاهد نقل است که آیه درباره عده‌ای از اینان نازل شده است
و بنا به نقلی، مقصود
آیه، بنی‌عبدالدار است که جز دو تن آنان، کسی
مسلمان نشد.
بنابر این
روایت، آیه‌بعدی وضعیت آنان را چنین بیان می‌کند: «ولَو‌عَلِمَ اللّهُ فیهِم خَیرًا لاََسمَعَهُم ولَو اَسمَعَهُم لَتَوَلَّوا وهُم مُعرِضون» و اگر خداوند خیری در آن‌ها سراغ داشت به آنان
گوش شنوا می‌داد و اگر (بی‌آن که در آنان خیری سراغ داشته باشد) به آنان گوش شنوا داده بود، باز پشت می‌کردند و رویگردان می‌شدند.
الارشاد فی معرفة حجج الله علی العباد؛ التبیان فی تفسیرالقرآن؛ جامع البیان عن تأویل آی‌القرآن؛ جمهرة‌انساب العرب؛ السیرة النبویه، ابن‌هشام؛ صحیح‌البخاری؛ الکامل فی التاریخ؛ کشف‌الاسرار و عدة‌الابرار؛ المحبر؛ المغازی.
دائرة المعارف قرآن کریم جلد، برگرفته از مقاله«اصحاب لواء».
