اصل تخییر2

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف

---

اصل تخییر به حکم به تخییر مکلَّف در صورت دَوَران امر بین ارتکاب یکی از دو محذور اطلاق می‌شود.

---

اصل تخییر، یکی از اصول عملی است که وظیفه عملی مکلف را هنگام شک در «مکلفٌ به» و مقدور نبودن احتیاط ، تعیین کرده و به تخییر حکم می‌کند؛ بنابراین، در جایی که اصل تکلیف محرز بوده و امر بین ارتکاب یکی از دو محذور دائر باشد، به گونه‌ای که احتیاط نیز مقدور نباشد، اصل تخییر، مکلف را در ارتکاب هر یک از دو محذور، مخیر می‌نماید.

---

اصل تخییر در دو مورد تحقق می‌یابد:
۱. در جایی که مکلف علم دارد که الزامی از جانب مولا متوجه او گردیده است، اما شک دارد که آیا الزام در فعل است یا ترک، مانند این که می‌داند در ظهر جمعه ، تکلیفی متوجه او است، اما شک دارد که آن تکلیف، وجوب نماز جمعه است یا حرمت آن؛
۲. در جایی که دو فعل وجود دارد و مکلف علم دارد یکی از آن دو واجب و دیگری حرام است، اما نمی‌داند وجوب، به کدام یک و حرمت، به کدام یک تعلق گرفته است.
در این موارد، بهترین راه، تخییر است تا مخالفت قطعی لازم نیاید.

---

مشهور اصولی‌ها معتقدند اصل تخییر یک اصل عقلی صرف است، زیرا عقل برای این که «ترجیح بلا مرجح» لازم نیاید، در دوران بین محذورین، حکم به تخییر می‌دهد.
بر خلاف مشهور، عده‌ای از اصولی‌ها، اصل تخییر را از اصول شرعی می‌دانند.

---

اصل تخییر، از نظر ثبوت و اثبات، نزد اصولیون مورد بحث است، زیرا بعضی از آنان، تخییر در مقام ثبوت را محال دانسته‌اند، ولی اتفاق دارند که تخییر در مقام اثبات که همان عالم استدلال به اخبار تخییر است ثابت می‌باشد.

---