اطلاق بدلی
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
اطلاق بدلی به شمول
حکم بر همه افراد به صورت بدلیت اطلاق می‌شود.
اطلاق، یا شمولی، یا بدلی و یا مجموعی است. اطلاق بدلی در جایی است که مفهوم، به صورت بدلیت (
صدق بر یکی از افراد در عرض هم) تمام افراد طبیعت را به کمک
مقدمات حکمت در برمی‌گیرد؛ به بیان دیگر، حکم روی همه افراد طبیعت می‌رود زیرا عنوان فرد نامعین بر تمامی افراد آن صادق است ولی با انجام یکی از آن افراد،
امتثال تحقق می‌یابد، مثل: «اعتق رقبة».
در این مسئله که اگر اطلاق بدلی و شمولی با هم
تعارض کنند (مثل این که دلیلی بگوید: «لاتکرم الفاسق» که
اطلاق آن شمول است و تمامی افراد
فاسق (
فقیر و غیر فقیر) را در بر می‌گیرد، و دلیلی دیگر بگوید: «اکرم فقیرا» که اطلاق آن بدلی است، و در فقیر فاسق با هم تعارض نمایند) به کدام حکم باید عمل نمود، بین
اصولیون اختلاف وجود دارد:
۱. برخی معتقدند
اطلاق شمولی بر اطلاق بدلی مقدم است؛ از این رو، در مثال بالا، به عدم اکرام فقیر فاسق حکم می‌کنند.
۲. برخی دیگر معتقدند هر دو حکم به جای خود باقی است و موجبی برای تقدیم یکی بر دیگری نیست.
فرهنگ نامه اصول فقه، تدوین توسط مرکز اطلاعات و مدارک اسلامی، برگرفته از مقاله «اطلاق بدلی».
