سید مرتضی از متکلمان و فقیهان نامدار قرن چهارم و پنجم هجری بوده است وی در سال ۳۵۵ق در عهد خلافت المطیع لله عباسی در بغداد دیده به جهان گشوده و نزد اساتیدی همچون شیخ مفید تلمذ کرد و در علوم و فنون اسلامی از فقه و اصول، کلام، تفسیر، حدیث و تاریخ تبحّر یافت. وی پس از پدرش نقیب طالبی‌ها شد و کمک‌های مالی فراوانی به فقهای زمان خویش کرد و شاگردان زیادی را تربیت کرد. او با ابوعلاء معری شاعر معروف معاصر بود و پیوسته از مقام ادبی سید مرتضی تجلیل می‌کرد.
