اعراض
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
روی گرداندن از چیزی را اعراض می‌گویند که از آن در بابهایی مانند
صلات،
زکات،
حج،
جهاد،
نکاح،
صید و
ذباحه و
احیاء موات سخن رفته است.
حکم اعراض به اعتبار متعلّق آن، متفاوت است که در این جا به مهمترین موارد آن اشاره میشود.
ترک
وطن به
قصد اعراض همیشگی از آن موجب
زوال حکم وطن است، جز در
وطن شرعی ـ بنابر قول مشهور به ثبوت این نوع وطن ـ که اعراض از آن تا هنگامی که در آن ملک
سکونت دارد و مدّت شش ماه یا بیشتر در آن سکونت کرده است، موجب زوال حکم وطن نیست.
هرگاه شخصی از
مکه که وطن او است اعراض کند و در مکانی دور از آن اقامت گزیند و پس از آن
مستطیع شود، باید
حج آفاقی (
حج تمتع) به جا آورد؛ چنانکه اگر آفاقی از وطن خود اعراض نماید و در مکّه اقامت گزیند و پس از آن مستطیع گردد، باید حج [[]] اهل مکّه (
حج اِفراد)یا
قران انجام دهد.
در اینکه صرف اعراض از ملک موجب زوال ملکیّت است تا دیگری بتواند آن را به ملک خود درآورد یا نه،
اختلاف است.
اعراض از حقوقی مانند
حق خیار،
شفعه و اختصاص (
حق اولویت) که اسقاط پذیرند، موجب سقوط حق میگردد. برای مثال، اگر کسی زودتر از دیگران در مکانی عمومی مانند
مسجد حضور یابد، دیگری نمیتواند در آن
تصرف کند، مگر شخص به قصد اعراض آن جا را رها کند، که در این صورت، حقّ او ساقط میشود؛
یا اگر شخصی چاهی را به قصد
انتفاع از آن (نه
تملک) حفر کند، در استفاده از آن نسبت به دیگران حقّ اولویّت مییابد، مگر از آن اعراض کند، که در این صورت این حق ساقط میگردد.
فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بیت علیهم السلام ج۱، ص۶۰۳.
