الفردوس الاعلی (کتاب)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
الفردوس الاعلی، تالیف آیت‌الله شیخ محمد حسین
کاشف الغطا ، با تعلیقات جناب آقای سید محمد علی قاضی طباطبایی است.
این کتاب مشتمل بر مباحث پراکنده‌ای در مسایل مختلف اسلامی است که در یک مجلد جمع آوری شده است. این اثر در حقیقت جنگی از معارف اسلامی است که البته صبغه فقهی آن غلبه دارد.
مؤلف مطالب پراکنده‌ای را که در سالیان متمادی نوشته است در دو مجلد جمع آوری و تدوین نموده:
جلد اول مشتمل بر مباحث فقهی و اعتقادی و معارف اسلامی و جلد دوم در باره فضایل و سیره
پیامبر اکرم صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم و
اهل بیت علیهم‌السّلام است. وی مدتی در این کار تعلل می‌کند تا فرصت مناسبی پیش آید. بنا به گفته خود، در مقدمه، در آستانه
اذان صبح چرتی بر وی عارض می‌شود و ملکی متمثل به وی می‌گوید چرا در باره «فردوس» این قدر تعلل می‌کنی؟ وی می‌پرسد فردوس چیست؟ آن ملک می‌گوید همان کتابی که قصد داری آن را تالیف کنی. این کتاب، فردوسی است برای تو و شیعیان. پس از این تجربه معنوی، وی عنوان مجلد اول را الفردوس الاعلی و عنوان مجلد دوم را الجنة الماوی می‌گذارد و اقدام به چاپ آن می‌کند. بخش اعظمی از مقدمه کتاب مشتمل بر معرفی‌هایی است که مجلات عربی در باره این کتاب ارائه کرده‌اند.
مشتمل بر پاسخ به برخی سؤالات مختلف فقهی و اعتقادی و معارفی و تقریر قسمتی از درس‌های فقهی است. مسایل قندهاریه که تعدادی از علمای قندهار پرسیده‌اند و سؤالات جناب آقای سید محمد علی قاضی تبریزی از جمله پرسش‌های متنوعی است که در این اثر به آنها پاسخ داده شده است. مؤلف هم چنین در ضمن مباحث فقهی خود به فرق بین «حقوق» و «احکام» پرداخته و حقیقت بیع و ملک و ملکیت را تعریف کرده است. هم چنین قسمتی از مباحث فقهی ایشان درباره اذان و
اقامه ،
زکات ،
حج و
صوم است. وی در ضمن مباحث فقهی خود به برخی از اسرار و امور معنوی مربوط به هر یک از این عبادات اشاره کرده است. در ضمن مسایل قندهاریه، شخصی از اهالی قندهار می‌پرسد:
اهل سنت به
غسل مس میت قائل نیستند و اثری از آن در کتاب‌های فقهی آنان نیست، پس دلیل
شیعه در این باره چیست؟ مؤلف علاوه بر مطرح کردن برخی مباحث فقهی، با بیان پاره‌ای از حقایق فلسفی و طبی به لزوم غسل مس میت اذعان کرده است. وی هم چنین در جواب سؤال از
جواز سینه زنی و زنجیرزنی برای
عزاداری محرم خاطرنشان می‌کند که اموری از این قبیل بر طبق موازین شرعی صحیح نمی‌باشد مگر اینکه کسی از روی عشق حقیقی به
امام حسین علیه‌السّلام چنین اعمالی را انجام دهد. برخی از سؤالات دیگر مسایل قندهاریه عبارتند از: آیا در
زیارت عاشورا می‌توان به یک سلام و
لعن اکتفا کرد و یا اینکه باید صد مرتبه ذکر را تکرار نمود؟ چرا در
آیه وضو ، از ظاهر آیه
عدول می‌کنید؟ مراد از عقول عشره در
فلسفه چیست؟ معنای قاعده «الواحد لا یصدر عنه الا الواحد» چیست؟ هم چنین آقای سید محمد علی قاضی تبریزی سؤالاتی تفسیری از مؤلف می‌پرسد. علاوه بر آن از حقیقت سماوات و تطبیق آن بر افلاک نه گانه سؤال می‌کند. از جمله سؤالات ایشان که امروزه نیز زمینه بحث دارد این است که آیا در شرایط جدید دنیا که اغراض فاسد و اهداف سیاسی رواج تام دارد می‌توان در تشخیص اعلم به شیاع مراجعه کرد؟ نویسنده با توجه به سیره سلف جواب می‌دهند که میزان، مقدار استنباطات شرعی وی و کثرت تالیفات فقهی و کثرت اهتمام به شریعت است. هم چنین در باره
ولایت فقیه نیز از وی پرسیده است که ایشان به صورت محدود مانند: تصرف در امور حسبه و موارد ضروری جامعه مانند
طلاق زنی که همسرش مفقود شده و تصرف در
ارث بلا وارث و اقامه
حدود ، آن را پذیرفته است. مؤلف در پاسخ به یکی از سؤالات، عقد اخوتی را که مرحوم
شیخ عباس قمی در
مفاتیح الجنان آورده است، از نظر شرعی معتبر ندانسته و آن را صرفا یک امر استحسانی دانسته است که نباید به نیت شرع انجام داد. به جز مسایل قندهاریه و سؤالات آقای قاضی، دسته سومی نیز از سؤالات مطرح شده است. در پایان، مؤلف به تفصیل در باره وحدت وجود و موجود و معاد جسمانی سخن گفته است.
نرم افزار جامع فقه اهل بیت، مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی.
