امربه معروف
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
«امر» در
لغت به معنایِ خواستن
، و «
معروف » به معنایِ:مهربانی، خوبی و نیکی، و «
آمر » به معنایِ دستور دهنده و فرمانده و «مأمور» به معنایِ:دستور گیرنده و فرمانبر می‌باشد.
و در اصطلاح فقهی امر به معروف
فقهی ، امر به معروف، به معنایِ:وادار کردن دیگری بر انجام کارِ شایسته‌ای که، واجب یا
مستحب است.
حفظ
صلاح جامعه و دفع
مفاسد و آلودگی‌ها
کسانی که به این عمل مکلَّفند
:
فردی که، شرایط وجوب امر به
معروف در او وجود دارد.
امت اسلامی (یا:طبقه خاصی از آنان)
صاحبان
ولایت ، مانند:حاکم اسلامی، پدر، شوهر
از نظر
حکم شرعی، امر به معروف بر دو
قسم است:
واجب و
مستحبچرا که معروف، یا:واجب است. یا:مستحب
در این نوشتار، مقصود، قسم اول است.
معروفی که واجب است امر کردن به آن واجب است.
کتاب:« وَلْتَکُن مِّنکُمْ أُمَّةٌ یَدْعُونَ إِلَی الْخَیْرِ وَیَأْمُرُونَ بِالْمَعْرُوفِ...»
؛ «باید از میان شما، جمعی دعوت به نیکی و امر به معروف کنند...»
سنت:«بئس القوم قوم یعیبون الامر بالمعروف والنهی عن المنکر»
چه ملت بدی هستند مردمی که امر به معروف و نهی از منکر را، حقیر می‌شمارند.
دلالت آیه شریفه، و حدیث مذکور، بر وجوب امر به معروف روشن و واضح است.
آیات و روایات فراوانی، بر وجوب امر به معروف دلالت دارند.
اجماع:تمام
فِرق مسلمین، بر وجوب این عمل،
اجماع دارند.
عقل:
عقل ، با تکیه بر «قاعده لطف» بر وجوب این عمل، حکم می‌کند.
امر به معروف، دارای شرایطی است که در سه بند، بصورت جداگانه،بیان می‌شود:
۱- فردی که به این عمل، اقدام می‌کند، (یعنی:شخص آمِر به معروف) بایستی:بالغ و عاقل.
مسلمان و مقتدر،
و آگاه به آن عملِ معروف
باشد.
۲- کسی که امر به معروف می‌شود، بایستی:بالغ و عاقل
فاقد عذر و بهانه
، و بر ترکِ آن عملِ واجب، اصرار داشته باشد.
۳- خودِ آن امر به معروف نیز، بایستی اثرگذاربوده
، و ضرر و
مفسده ای بدنبال نداشته باشد.
در مراتبِ امر به معروف، بایستی مسأله تدریج را رعایت نمود.
یعنی:فردی که می‌خواهد امر به معروف کند، ابتدا در قلب خود،نسبت به آن عمل، (ترکِ واجب، مثلاً:ترک نماز)، کراهت داشته، اظهار ناراحتی کند، از آن شخص (ترک کننده نماز مثلاً) روگردان شود، از او فاصله بگیرد، و... تا این که آن فرد اصلاح شود و نمی‌توان از همان ابتدا با تندی و شدت برخورد کرد.
- ابن منظور، لسان العرب، داراحیاء التراث العربی، چاپ اول، ۱۴۰۸ه.ق، ۱۹۸۸م، ج۱، ص ۲۰۳.
سایت پژوهشکده باقرالعلوم(ع)
