• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

انجیل در ادبیات دینی مسیحیان

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف



انجیل ، نام کتاب آسمانی عیسی مسیح (علیه‌السلام) می‌باشد .



در زبان انگلیسیِ معاصر، واژه "Gospel"معادل « انجیل » به‌کار می‌رود
[۱] المورد، ص ۳۹۵.
که اصل آن در انگلیسیِ باستان "God Spell" است.
کلمه نیز مرکب از دو واژه انگلوساکسون "God" و "Spell" و در مجموع به معنای «کلام الهی»، یا «املای خداوند »
[۲] مسیحیت‌شناسی مقایسه‌ای، ص ۱۳۹.
یا «خبر خوش» است.
این واژه خود برگردانِ واژه یونانی Evangelion (إوانگلیون) است‌که در لاتین، Evangelium (إوانجلیوم) تلفظ می‌شود.
واژه اخیر به زبان‌های فرانسوی، آلمانی، ایتالیایی و دیگر زبان‌های جدید راه یافته‌است.
با توجه به این‌که متون نخستین مسیحی به زبان یونانی بوده، باید گفت که واژه انجیل نیز نهایتاً از واژه یونانیِ «إوانگلیون» گرفته شده‌است؛ امّا راهیابی مستقیم یا با واسطه آن به زبان عربی مورد اختلاف است.
نولدکه (Noldke) بر وامگیری از طریق گویش حَبَشیِ آن، یعنی "Wangel" استدلال می‌کند و گروهی نیز احتمال داده‌اند که‌ به‌طور مستقیم از یونانی یا یکی از زبان‌های سریانی، عبری یا سبایی به عربی راه یافته باشد.
[۳] واژه‌های دخیل، ص ۱۳۱-۱۳۲.

در این میان، برخی مفسران مسلمان در تلاش برای عربی نشان دادن واژه یاد شده، آن را بر وزن إفعیل، از ریشه «ن ج ل» دانسته و معانی متفاوتی برایش گفته‌اند.
[۵] مجمع‌البیان، ج۲، ص ۶۹۴.

این نظر، مقبول واژه‌نگاران عربی نیفتاده‌است.
[۷] تاج العروس، ج ۸، ص ۱۲۸.
[۸] لسان العرب، ج ۱۴، ص ۵۸.
[۹] التحقیق، ج ۱۲، ص ۳۹، «نجل».

آن‌ها بر دخیل بودن و وامگیری آن از زبان عبری، یونانی یا سُریانی تأکید میورزند.
[۱۱] مجمع‌البحرین، ج ۴، ص ۲۷۴.
[۱۲] لسان العرب، ج ۱۴، ص ۵۸.

اغلب مفسران مسلمان نیز انجیل را از واژگان دخیل دانسته
[۱۳] التفسیر الکبیر، ج ۷، ص ۱۷۱.
[۱۴] تفسیر المنار، ج ۳، ص ۱۵۸.
[۱۵] روح المعانی، مج ۳، ج ۳، ص ۱۲۴.
و کسانی چون زمخشری و بیضاوی ، عربی خواندن آن را به دیده تحقیر نگریسته‌اند.
[۱۷] تفسیر بیضاوی، ج ۱، ص ۲۳۷.
[۱۸] کنزالدقائق، ج ۳، ص ۲۷.



اعتقاد مسیحیان درباره حقیقت و چیستی انجیل با مفهوم آن در ادبیات اسلامی کاملا متفاوت است.
انجیل به عنوان صورت مکتوب وحی نازل شده بر عیسی (علیه‌السلام) و به مثابه کتابی آسمانی، همانند تورات و قرآن ، در الهیات مسیحی، جایگاهی ندارد.
مسیحیان، خود حضرت عیسی (علیه‌السلام) را «تجسّم وحی» و عین پیام الهی و نه حامل آن دانسته و انجیلی را که به عنوان وحی عیسی مسیح آن را نوشته یا بر شاگردانش املا کرده باشد باور ندارند.
[۱۹] کلام مسیحی، ص ۴۹-۵۰.
[۲۰] تاریخ کلیسای قدیم، ص ۶۶.

آنان «انجیل» را به معنای « بشارت » در مورد عیسی (علیه‌السلام) و رستگاری ره‌آورد او برای نوع بشر می‌دانند.
بیشترین کاربرد این معنا، در سخنان پولس
[۲۱] رومیان، ۱:۱، ۹، ۱۶.
آمده‌است.


برخی نیز در بیان معنای انجیل بر مفهوم «فداء» تکیه کرده‌اند که بر این اساس، انجیل (بشارت) بدین معناست که مسیح (علیه‌السلام) با تحمل مصائب، مرگ و رستاخیز خود، کفاره گناه انسان شد؛ اما آنچه اکنون به اناجیل چهارگانه معروف است (۴ کتاب نخست از عهد جدید) صرفاً نامی است که از پایان قرن دوم میلادی به نوشته‌هایی که زندگی، معجزات، تعالیم، سیره، سخنان و صعود عیسی را گزارش کرده اطلاق شده‌است، زیرا این نوشته‌ها، بهترین بشارت‌هایی را که می‌توان به انسان داد، دربردارد.
[۲۲] قاموس کتاب مقدس، ص ۱۱۱.

شاید اختصاص نام انجیل بر این ۴ کتاب به سبب آن است که آن‌ها بیش از بخش‌های دیگر عهد جدید، به زندگی، سخنان و رفتارهای عیسی (علیه‌السلام) پرداخته‌است، با این حال بخشهای دیگر را هم که حاوی آموزه‌هایی از مسیح است می‌توان انجیل نامید، چنان‌که پولس بارها مطالب خود را انجیل می‌خواند و گاه به مجموعه عهد جدید هم انجیل گفته می‌شود.
انتشار مجموعه یاد شده به زبان‌های گوناگون و با عنوان انجیل،
[۲۳] رک:انجیل عیسی مسیح.
[۲۴] انجیل شریف.
مؤید این معناست، بنابراین، انجیل به معنای پیامی است که کم و بیش در همه این نوشته‌ها جاری است و نباید بین معنای اصطلاحی آن و این متون نوشتاری خلط صورت گیرد.
شایان توجه است که در خود اناجیل و دیگر کتاب‌های عهد جدید نیز بارها، از انجیل آن هم فقط به لفظ مفرد سخن رفته‌است، بدون آن‌که از آن، اناجیل چهارگانه یا همانند آن‌ها قصد شده باشد ، افزون بر آن، کلیسای قدیم نیز بر واحد بودن انجیل تصریح می‌کرد.
[۲۵] تاریخ کلیسای قدیم، ص ۶۶.

نکته شایان توجه دیگر این‌که مسیحیان ، نویسندگانِ اناجیل یاد شده و دیگر کتب عهد جدید را پیامبر نمی‌دانند؛ امّا بر این باورند که همه آنان با الهام و ارشاد الهی دست به نگارش متون یاد شده زده‌اند
[۲۶] کلام مسیحی، ص ۵۰ ۵۱.
و این چیزی است که خود نویسندگان عهد جدید نیز به آن تصریح کرده‌اند
[۲۷] کلام مسیحی، ص ۴۳، ۵۰.
[۲۸] تاریخ کلیسای قدیم، ص ۷۰.
؛ اما این‌که چرا از میان انبوه اناجیل، نامه‌ها، مکاشفات و کتب مربوط به اعمال حواریان ، فقط ۲۷ رساله موجود در عهد جدید با الهام الهی بوده‌است، دلیل قانع کننده‌ای ارائه نمی‌دهند. برخی، گزینش یاد شده را با راهنمایی روح القدس پنداشته‌اند.
[۲۹] کتاب مقدس، دوم تیموتائوس، ۳:۱۶.



براساس مفهوم مسیحی انجیل، مسیحیان آگاه از دیدگاه قرآن درباره عیسی (علیه‌السلام) و انجیل ، معرفی انجیل به عنوان کتاب آسمانی نازل شده بر عیسی (علیه‌السلام) و ابلاغ آموزه‌های آن به وسیله وی به مردمان عصر خویش را برنمی‌تابند و در صورتی که مراد قرآن همان انجیل‌های چهارگانه باشد، عدم کاربرد لفظ جمع اناجیل را بر آن خرده می‌گیرند.
آنان گزارشات قرآن درباره مسیحیت و انجیل را سطحی و احتمالاً برگرفته از مسیحیان مدینه می‌پندارند که فقط با برخی از منابع غیر رسمی مسیحیت آشنا بوده‌اند، بر این اساس، معتقدند که گزارش‌هایی از قبیل آمدن معجزه آسای « رطب تازه» برای مریم پس از تولد عیسی (علیه‌السلام)، سخن گفتن مسیح در گهواره و زنده شدن پرندگان گلین به دست وی و با قدرت خداوند، در کتب معتبر و رسمی دینی مسیحیت وجود ندارد و گاه در اناجیل غیر معتبر یافت می‌شود.
این چالش با توجه به وحیانی بودن قرآن از یک سو، و نگارش اناجیل به دست بشر و تردیدهای موجود در تاریخ و محتوای آن‌ها از سوی دیگر، قابل پاسخ است.
یکتاپرستی ، پیروی از او و نیز تصدیق تورات و نفی شرک ازاین قبیل است.


آفاق تفسیر (مقالات و مقولاتی در تفسیر پژوهی)؛ انجیل شریف یا عهد جدید؛ انجیل عیسی مسیح؛ انوار التنزیل و اسرار التأویل، بیضاوی؛ تاج العروس من جواهر القاموس؛ تاریخ تمدن، ویل دورانت؛ تاریخ قرآن، رامیار؛ تاریخ کلیسای قدیم در امپراطوری روم و ایران؛ التبیان فی تفسیر القرآن؛ التحقیق فی کلمات القرآن الکریم؛ تحقیقی در دین مسیح؛ تفسیر جوامع الجامع؛ تفسیر الصافی؛ تفسیر عبدالرزاق؛ تفسیر القرآن العظیم، ابن کثیر؛ التفسیر الکبیر؛ تفسیرالکتاب المقدس؛ تفسیر کنز الدقائق و بحر الغرائب؛ تفسیر المنار؛ جامع البیان عن تأویل آی القرآن؛ الجامع لاحکام القرآن، قرطبی؛ خلاصه ادیان؛ روح المعانی فی تفسیر القرآن العظیم؛ زاد المسیر فی علم التفسیر؛ الصراط المستقیم الی مستحق التقدیم؛ فتح القدیر؛ الفرقان فی تفسیر القرآن؛ فقه القرآن، راوندی؛ قاموس کتاب مقدس؛ قرآن‌شناسی؛ القرآن الکریم و التوراة والانجیل و العلم؛ کتاب مقدس؛ الکتاب المقدس فی المیزان؛ الکشاف؛ کلام مسیحی؛ لسان العرب؛ مجمع البحرین؛ مجمع‌البیان فی تفسیر القرآن؛ محمد خاتم پیامبران؛ محمد در تورات و انجیل؛ المدخل الی العهد الجدید؛ مسیحیت؛ مسیحیت‌شناسی مقایسه‌ای؛ مسیحیت و بدعتها؛ معانی القرآن، نحاس؛ معرفی عهد جدید؛ المورد قاموس انکلیزی عربی؛ المیزان فی تفسیر القرآن؛ النهایة فی غریب الحدیث و الاثر؛ واژه‌های دخیل در قرآن مجید؛ هفت آسمان.


۱. المورد، ص ۳۹۵.
۲. مسیحیت‌شناسی مقایسه‌ای، ص ۱۳۹.
۳. واژه‌های دخیل، ص ۱۳۱-۱۳۲.
۴. التبیان، ج۳، ص۵۴۲.    
۵. مجمع‌البیان، ج۲، ص ۶۹۴.
۶. تفسیر قرطبی، ج ۴، ص ۶.    
۷. تاج العروس، ج ۸، ص ۱۲۸.
۸. لسان العرب، ج ۱۴، ص ۵۸.
۹. التحقیق، ج ۱۲، ص ۳۹، «نجل».
۱۰. النهایه، ج۵، ص۲۳.    
۱۱. مجمع‌البحرین، ج ۴، ص ۲۷۴.
۱۲. لسان العرب، ج ۱۴، ص ۵۸.
۱۳. التفسیر الکبیر، ج ۷، ص ۱۷۱.
۱۴. تفسیر المنار، ج ۳، ص ۱۵۸.
۱۵. روح المعانی، مج ۳، ج ۳، ص ۱۲۴.
۱۶. الکشاف، ج۱، ص ۳۳۵.    
۱۷. تفسیر بیضاوی، ج ۱، ص ۲۳۷.
۱۸. کنزالدقائق، ج ۳، ص ۲۷.
۱۹. کلام مسیحی، ص ۴۹-۵۰.
۲۰. تاریخ کلیسای قدیم، ص ۶۶.
۲۱. رومیان، ۱:۱، ۹، ۱۶.
۲۲. قاموس کتاب مقدس، ص ۱۱۱.
۲۳. رک:انجیل عیسی مسیح.
۲۴. انجیل شریف.
۲۵. تاریخ کلیسای قدیم، ص ۶۶.
۲۶. کلام مسیحی، ص ۵۰ ۵۱.
۲۷. کلام مسیحی، ص ۴۳، ۵۰.
۲۸. تاریخ کلیسای قدیم، ص ۷۰.
۲۹. کتاب مقدس، دوم تیموتائوس، ۳:۱۶.
۳۰. مریم/سوره۱۹، آیه۲۴.    
۳۱. مریم/سوره۱۹، آیه۲۶.    
۳۲. مریم/سوره۱۹، آیه۲۸.    
۳۳. مریم/سوره۱۹، آیه۲۹.    
۳۴. آل‌عمران/سوره۳، آیه۴۹.    
۳۵. مائده/سوره۵، آیه۱۱۰.    
۳۶. آل‌عمران/سوره۳، آیه۵۰.    
۳۷. آل‌عمران/سوره۳، آیه۵۱.    
۳۸. مائده/سوره۵، آیه۷۲.    
۳۹. توبه/سوره۹، آیه۳۱.    



دائرة المعارف قرآن کریم جلد۴، برگرفته از مقاله «انجيل».    



جعبه ابزار