انذار استهزاگران (قرآن)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
خداوند نسبت به استهزاگران
آیات الهی، در آیات
قرآن گاهی مستقیم، و گاهی توسط
پیامبر گرامی اسلام صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم، از گرفتار شدن به سرنوشتی نابودکننده همچون پیشینیان هشدار و انذار می‌دهد.
خداوند به استهزاگران آیات الهی از گرفتار شدن به سرنوشتی نابودکننده همچون پیشینیان هشدار می‌دهد:
وما تاتیهم من ءایة من ءایـت ربهم الا کانوا عنها معرضین• فقد کذبوا بالحق لما جآءهم فسوف یاتیهم انبـؤا ما کانوا به یستهزءون• ... فاهلکنـهم بذنوبهم وانشانا من بعدهم قرنا ءاخرین. «هیچ نشانه و آیه‌ای از
آیات پروردگارشان برای آنان نمی آید، مگر اینکه از آن رویگردان می شوند! آنان،
حق را هنگامی که سراغشان آمد،
تکذیب کردند! ولی بزودی خبر آنچه را به باد
مسخره می گرفتند، به آنان می رسد (و از نتایج کار خود، آگاه می شوند). آیا ندیدند چقدر از اقوام پیشین را
هلاک کردیم؟! اقوامی که (از شما نیرومندتر بودند و) قدرتهایی به آنها داده بودیم که به شما ندادیم باران های پی در پی برای آنها فرستادیم و از زیر (آبادیهای) آنها، نهرها را جاری ساختیم (اما هنگامی که
سرکشی و
طغیان کردند،) آنان را بخاطر گناهانشان نابود کردیم و جمعیت دیگری بعد از آنان پدید آوردیم.»
این آیات اشاره است به تکذیب
مشرکین و
کفار و پافشاریشان در انکار حق و استهزاء شان به آیات
خداوند سبحان، و نیز
موعظه و انذار و جوابی است بر پاره‌ای از یاوه هایی که در انکار حق صریح به هم بافتند.
" و ما تاتیهم من آیة من آیات ربهم الا کانوا عنها معرضین" این
آیه اشاره است به طبیعت
استکبار که در دلهای کفار رسوخ کرده، پس در نتیجه از آیات دال بر حق و حقیقت اعراض نموده اند، و چنان شده اند که دیگر به هیچ آیه‌ای از آیات التفات نمی کنند، آری، وقتی اصل را که حق است انکار کردند آیات دال بر آن را آسانتر تکذیب می کنند، چنان که فرموده: " فقد کذبوا بالحق لما جاءهم".
" فاهلکناهم بذنوبهم"، این آیه دلالت دارد بر اینکه:
گناهان دخالت قاطعی در پیش آمدن بلایا و محنت‌های عمومی دارند و در این معنا و همچنین در اینکه حسنات و اطاعت‌ها در رسیدن به نعمت‌ها و نزول برکات تاثیر زیادی دارند آیات بسیاری موجود است.
حضرت محمد صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم از سوی خداوند استهزاگران را
انذار می‌کند:
فاصدع بما تؤمر واعرض عن المشرکین• انا کفینـک المستهزءین• ... فسوف یعلمون. «آنچه را ماموریت داری، آشکارا بیان کن! و از مشرکان روی گردان (و به آنها اعتنا نکن)! ما شر استهزاکنندگان را از تو دفع خواهیم کرد همانها که
معبود دیگری با
خدا قرار دادند اما بزودی می‌فهمند!»
فرمان قاطعی به پیامبر ص می‌دهد و می‌گوید: در برابر هیاهوی
مشرکان و مجرمان نه تنها ضعف و
ترس و
سستی به خود راه مده و ساکت مباش، بلکه" آشکار آنچه را ماموریت داری بیان کن" و حقایق
دین را با صراحت برملا ساز (فاصدع بما تؤمر). "و از مشرکان، روی گردان و نسبت به آنها بی اعتنایی کن" (و اعرض عن المشرکین).
اعراض از مشرکان در اینجا یا به معنی بی اعتنایی است، و با ترک
مبارزه و پیکار با آنها، زیرا در آن زمان هنوز
قدرت مسلمانان به مرحله‌ای نرسیده بود که در مقابل
خشونت دشمن دست به مبارزه مسلحانه بزنند. سپس خداوند برای تقویت
قلب پیامبر ص به او اطمینان می دهد که در برابر
استهزاء کنندگان از وی حمایت می کند، می فرماید. " ما شر استهزاء کنندگان را از تو دفع کردیم" (انا کفیناک المستهزئین).
خداوند به استهزاکنندگان پیامبر صلی الله علیه وآله، از گرفتار شدن به سرنوشت شوم مکذبان هشدار می‌دهد:
ولقد استهزئ برسل من قبلک فحاق بالذین سخروا منهم ما کانوا به یستهزءون• قل سیروا فی الارض ثم انظروا کیف کان عـقبة المکذبین. « (با این حال، نگران نباش! ) جمعی از
پیامبران پیش از تو را
استهزا کردند اما سرانجام، آنچه را
مسخره می کردند، دامانشان را می گرفت (و
عذاب الهی بر آنها فرود آمد). بگو: «روی
زمین گردش کنید! سپس بنگرید سرانجام
تکذیب کنندگان آیات الهی چه شد؟!»
خداوند به پیامبرش دلداری می دهد و می گوید از مخالفت و
لجاجت و سرسختی آنها نگران نباش، زیرا" جمعی از پیامبران پیش از تو را نیز بباد استهزاء و مسخره گرفتند اما سرانجام آنچه را، مسخره می کردند، دامانشان را گرفت و عذاب الهی بر آنها نازل شد" (و لقد استهزئ برسل من قبلک فحاق بالذین سخروا منهم ما کانوا به یستهزؤن). در حقیقت این آیه هم مایه تسلی خاطری است برای پیامبر ص که در راه خود کمترین تزلزلی در اراده اش واقع نشود و هم تهدیدی است برای مخالفان لجوج که به عواقب شوم و دردناک کار خود بیندیشند.
قرآن در اینجا برای بیدار ساختن این افراد لجوج و خود خواه از راه دیگری وارد شده و به پیامبر دستور می دهد که به آنها سفارش کند، در زمین به
سیر و
سیاحت بپردازند و عواقب کسانی که حقایق را تکذیب کردند با
چشم خود ببینند، شاید بیدار شوند (قل سیروا فی الارض ثم انظروا کیف کان عاقبة المکذبین).
شک نیست که مشاهده آثار گذشتگان و اقوامی که بر اثر پشت پا زدن به حقایق راه فنا و نابودی را پیمودند، تاثیرش بسیار بیشتر از مطالعه
تاریخ آنها در کتابها است، زیرا این آثار حقیقت را محسوس و قابل لمس می سازد.
فرهنگ قرآن، مرکز فرهنگ و معارف قرآن، برگرفته از مقاله «انذار استهزاگران».
