اَعانَهُ (لغات‌قرآن)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
اَعانَهُ:
(وَ أَعٰانَهُ عَلَيْهِ) اَعانَهُ: از مادّه
«عون» به معنى «يارى» و واژه
«اعانة» به معنى «يارى دادن» است.
اين آيه به تحليل‌هاى كفار و بهانه‌جويی‌هاى آن‌ها در برابر دعوت
پیامبر (صلی‌الله‌علیه‌وآله‌وسلم) مى‌پردازند و مى‌گويد:
«
کافران گفتند: اين فقط دروغى است كه او ساخته و پرداخته است و گروهى نيز او را بر اين كار يارى داده‌اند...»
(وَ أَعٰانَهُ عَلَيْهِ قَوْمٌ آخَرُونَ) در واقع آن‌ها براى اين كه شانه از زير بار حق خالى كنند- همانند همه كسانى كه در طول تاريخ تصميم به مخالفت رهبران الهى داشتند- نخست او را متهم به افترا و دروغگويى كردند و مخصوصا براى اين كه قرآن را تحقير كنند از كلمه «هذا» (اين) استفاده كردند.
به موردی از کاربرد
اَعانَهُ در
قرآن، اشاره می‌شود:
(وَ قَالَ الَّذِينَ كَفَرُوا إِنْ هَذَا إِلَّا إِفْكٌ افْتَرَاهُ وَ أَعَانَهُ عَلَيْهِ قَوْمٌ آخَرُونَ فَقَدْ جَاؤُوا ظُلْمًا وَ زُورًا) (و كافران گفتند: «اين قرآن فقط دروغى است كه او به
خدا افترا بسته و گروهى ديگر او را بر اين كار يارى داده‌اند.» آن‌ها با اين سخن، ظلم و دروغ بزرگى را مرتكب شدند.)
علامه طباطبایی در
تفسیر المیزان می‌فرماید: در اين
آیه با اينكه مى‌توانست بفرمايد: و قالوا چون قبلا در آيه
(وَ اتَّخَذُوا مِنْ دُونِهِ آلِهَةً) ذكر كفار به ميان آمده بود، فرمود:
(قالَ الَّذِينَ كَفَرُوا) و اين براى اشاره به اين معنا بود كه بفهماند گويندگان اين حرف‌ها كفار عربند نه مطلق مشركين. و مشار اليه به اشاره هذا قرآن كريم است و اگر به اشاره اكتفاء نموده، نام و يا اوصاف آن را ذكر نكردند، منظورشان اهانت و پايين آوردن قدر و منزلت قرآن بوده. كلمه افک به معناى كلامى است كه از وجهه اصلى‌اش منحرف شده باشد و مراد كفار از افک بودن قرآن، اين است كه رسول خدا (صلی‌الله‌علیه‌وآله‌وسلم) آن را از پيش خود درست كرده و آن را به خدا نسبت داده.
و سياق آيات خالى از اشاره به اين معنا نيست كه مراد از
(قَوْمٌ آخَرُونَ) بعضى از اهل كتاب است، در روايات هم آمده كه قوم آخرين عبارت بودند از عداس مولاى حويطب بن عبد العزى و يسار مولاى علاء بن حضرمى و جبر مولاى عامر، كه هر سه از اهل
کتاب بودند و
تورات مى‌خواندند، بعد از آنكه
مسلمان شدند، رسول خدا (صلی‌الله‌علیه‌وآله‌وسلم) با ايشان پيمان بست، در نتيجه كفار اين حرف‌ها را زدند، كه اين چند نفر هم او را در اين افتراء كمک كردند.
• شریعتمداری، جعفر، شرح و تفسیر لغات قرآن بر اساس تفسیر نمونه، برگرفته از مقاله «اَعانَهُ»، ج۳، ص۲۶۹.
