ایمان و هدایت (قرآن)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
از اثرات
ایمان به
خدا فراهم شدن زمینه
هدایت انسان میباشد.
ایمان به
خدا ، زمینه
هدایت و راهیابی
انسان میباشد:
«قولوا ءامنا بالله... • فان ءامنوا بمثل ما ءامنتم به فقد اهتدوا...؛
بگویید: ما به خدا ایمان آوردهایم ...• اگر آنها نیز به مانند آنچه شما ایمان آوردهاید ایمان بیاورند، هدایت یافتهاند ...»
«واذا سالک عبادی عنی فانی قریب... فلیستجیبوا لی ولیؤمنوا بی لعلهم یرشدون؛
و هنگامی که
بندگان من، از تو درباره من
سؤال کنند، (بگو:) من نزدیکم! ... پس باید
دعوت مرا بپذیرند، و به من ایمان بیاورند، تا راه یابند (و به مقصد برسند)!»
«فاماالذین ءامنوا بالله واعتصموا به فسیدخلهم فی رحمة منه وفضل ویهدیهم الیه صرطـا مستقیما؛
امّا آنها که به خدا ایمان آوردند و به (آن
کتاب آسمانی) چنگ زدند، بزودی همه را در
رحمت و
فضل خود، وارد خواهد ساخت؛ و در راه راستی، به سوی خودش هدایت میکند.»
«انما یعمر مسـجد الله من ءامن بالله... فعسی اولـئک ان یکونوا من المهتدین؛
مساجد خدا را تنها کسی آباد میکند که ایمان به خدا آورده، ...
امید است چنین گروهی از هدایتیافتگان باشند.»
«.. ومن یؤمن بالله یهد قلبه...؛
... و هر کس به خدا ایمان آورد، خداوند قلبش را هدایت میکند؛ ...»
فاما الذین آمنوا بالله و اعتصموا به فسیدخلهم فی رحمة منه و فضل، آنان که به یگانگی خداوند اعتراض و پیامبرش را
تصدیق کنند و به نوری که بر پیامبرش نازل کرده، تمسک جویند، خداوند آنان را در رحمت و
نعمت خود (یعنی
بهشت) و فزونی پاداش که تفضل خداوند و زاید بر استحقاق ایشان است، داخل خواهد کرد.
و یهدیهم الیه صراطا مستقیما: و آنان را
توفیق میدهد تا به فضل خداوند که مخصوص اولیاست، برسند و راه آنان که از نعمتهای الهی برخوردار شدهاند، پیموده دنباله رو ایشان باشند و از هدایت ایشان استفاده کنند و
دین و
سنت آنها را پیروی نمایند. این همان، صراط مستقیمی است که خداوند راضی شده است که راه
تکامل بندگانش باشد.
فعسی اولئک ان یکونوا من المهتدین، یعنی آن کسانی که به خدا و روز جزا ایمان آورده و احدی را غیر از خدا نپرستیدند در حقشان
امید میرود که از هدایت یافتگان باشند. و این امید قائم به نفس آنان و یا عموم مخاطبین به
آیه است، نه اینکه قائم به خدا باشد، چون امید درباره خدا محال است، زیرا کسی ممکن است امیدوار شود که نسبت به آن مطلوب مورد امیدش
جاهل باشد، و نداند آیا تحقق پیدا میکند یا نه، و جهل در خدای تعالی راه ندارد.
و اگر اهتداء و راه یافتگی را بطور امیدواری نوید داد نه بطور قطع (با اینکه کسی که حقیقتا به خدا و روز جزا ایمان داشته باشد، و اعمال عبادیاش را انجام دهد، باید بطور
قطع و حقیقت راه یافته باشد نه بطور احتمال و امید) برای این است که یک بار و دو بار اهتداء و راه یافتن باعث نمیشود که
انسان از راه یافتگان بشمار برود، و این صفت برایش لازم و مستقر گردد، آری یک بار و دو بار متصف به صفتی شدن غیر از اتصاف دائمی به آن است، ممکن است اهتداء برای انسان حاصل بشود ولی از مهتدین بشمار نیاید، پس صحیح است بگوئیم: امید است که از مهتدین شود.
خداوند پاک و منزه است ، و
خانه او نیز باید پاک و پاکیزه باشد و دستهاى آلودگان از خانه خدا و مساجد باید به کلى قطع گردد. در این آیه برای تکمیل این سخن شرایط آباد کنندگان مساجد و کانونهای پرستش و
عبادت را ذکر میکند، و برای آنها پنج شرط مهم بیان میدارد و میگوید:
تنها کسانی
مساجد خدا را آباد میسازند که
ایمان به خدا و
روز رستاخیز دارند (انما یعمر مساجد الله من آمن بالله و الیوم الآخر) این اشاره به شرط اول و دوم است، که جنبه اعتقادی و زیر بنائی دارد و تا آن نباشد هیچ عمل پاک و شایسته و خالصی از انسان سر نمیزند، بلکه اگر ظاهرا هم شایسته باشد، در باطن آلوده به انواع غرضهای ناپاک خواهد بود. بعد به شرطهای سوم و چهارم اشاره کرده، و میگوید: و
نماز را بر پا دارد و
زکات را بدهد (و اقام الصلاة و آتی الزکاة). یعنی ایمانش به خدا و روز رستاخیز تنها در مرحله ادعا نباشد، بلکه با اعمال پاکش آن را تایید کند، هم پیوندش با خدا محکم باشد و نماز را به درستی انجام دهد، و هم پیوندش با خلق خدا، و زکات را بپردازد. سرانجام به آخرین شرط اشاره کرده، و میگوید: و جز از خدا نترسد.(و لم یخش الا الله).
قلبش مملو از
عشق به خدا است و تنها احساس
مسئولیت در برابر فرمان او میکند،
بندگان ضعیف را کوچکتر از آن میشمرد که بتوانند در سرنوشت او و جامعه او و آینده او و پیروزی و پیشرفت او و بالآخره در آبادی کانون عبادت او، تاثیری داشته باشند. و در پایان اضافه میکند، این گروه که دارای چنین صفاتی هستند ممکن است هدایت شوند، و به هدف خود برسند و در عمران و آبادی مساجد خدا بکوشند و از نتایج بزرگ آن بهرهمند شوند (فعسی اولئک ان یکونوا من المهتدین).
فرهنگ قرآن، مرکز فرهنگ و معارف قرآن، برگرفته از مقاله «هدايت».