• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

بادیه‌نشینی (قرآن)

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف


بادیه‌نشینی اسم مصدر بادیه نشین (اعرابی) همان بیابان نشین است. بادیه نشین در احکام با شهرنشین و روستانشین یکسان است، مگر مواردی که به سبب اختلاف طبیعت زندگی بادیه‌نشینی با شهرنشینی و مانند آن حکم بادیه نشین متفاوت شده است.


بادیه در لغت به معنای صحرا، بیابان و سرزمینی است که ساکن دائمی نداشته باشد.
[۱] العین، ج۸، ص۸۳، «بدء»، «بدو».    
بادیه نشینی نیز به معنای چادرنشینی و صحرانشینی است.
[۲] لغت نامه، ج۳، ص۳۴۴۸، «بادیه».
[۳] لغت نامه، ج۳، ص۳۴۴۹، «بادیه نشین».
در این مدخل از واژه «الاعراب»، «البدو» و از جمله «لم نجعل لهم من دونها سترا» استفاده شده است.



۲.۱ - عدم آگاهی از احکام الهی

الاعراب اشد کفرا ونفاقا واجدر الایعلموا حدود ما انزل الله علی رسوله...
[۴] توبه/سوره۹، آیه۹۷.    

عرب‌های بادیه نشین کفر و نفاقشان شدیدتر است و به جهل از حدود (و مرزهای) آنچه خدا بر پیامبرش نازل کرده سزاوارترند، و خداوند دانا و حکیم است.
[۵] تفسیر نمونه، آیت الله ناصر مکارم شیرازی، ج۸، ص۹۲.    

اعراب بادیه نشین (به حکم دوری از تعلیم و تربیت و نشنیدن آیات الهی و سخنان پیامبر صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم به جهل و بیخبری از حدود فرمان‌ها و احکامی که خدا بر پیامبرش نازل کرده است سزاوارترند (و اجدر ان لا یعلموا حدود ما انزل الله علی رسوله).
اعراب از کلماتی است که معنی جمعی دارد، اما مفردی برای آن از نظر لغت عرب نیست و چنانکه ائمه لغت مانند مولف قاموس و صحاح و تاج‌ العروس و دیگران گفته‌اند این کلمه تنها به عرب‌های بادیه نشین اطلاق می‌شود، و به هنگامی که بخواهند معنی مفرد را ادا کنند، همین کلمه را با یاء نسبت، به صورت اعرابی می‌گویند. بنابراین به خلاف آنچه بسیاری تصور می‌کنند، اعراب جمع عرب نیست.
[۶] تفسیر نمونه، آیت الله ناصر مکارم شیرازی، ج۸، ص۹۳.    

اجدر از ماده جدار به معنی دیوار است، سپس به هر چیز مرتفع و شایسته اطلاق شده است، به همین جهت اجدر معمولا به معنی شایسته‌تر استعمال می‌شود. در پایان آیه می‌فرماید خداوند دانا و حکیم است یعنی اگر در باره عرب‌های بادیه نشین چنین داوری می‌کند روی تناسب خاصی است که محیط آنها با اینگونه صفات دارد (والله علیم حکیم).
اما برای اینکه چنین توهمی پیدا نشود که همه اعراب بادیه نشین، و یا همه بادیه‌نشینان، دارای چنین صفاتی هستند، در آیه بعد اشاره به دو گروه مختلف در میان آنها می‌کند.
نخست می‌گوید: گروهی از این عرب‌های بادیه نشین کسانی هستند که بر اثر نفاق یا ضعف ایمان هنگامی که چیزی را در راه خدا انفاق کنند، آنرا ضرر و زیان و غرامت محسوب می‌دارند نه یک موفقیت و پیروزی و تجارت پر سود (و من الاعراب من یتخذ ما ینفق مغرما)
دیگر از صفات آنها این است که همواره در انتظار این هستند که بلاها و مشکلات شما را احاطه کند، و تیره روزی و ناکامی به سراغ شما بیاید (و یتربص بکم الدوائر).
[۷] تفسیر نمونه، آیت الله ناصر مکارم شیرازی، ج۸، ص۹۴.    


۲.۲ - زمینه شدت کفر و نفاق

الاعراب اشد کفرا ونفاقا...
[۸] توبه/سوره۹، آیه۹۷.    

عرب‌های بادیه نشین کفر و نفاقشان شدیدتر است. ...
در آیه نخست مى فرماید: اعراب بادیه‌نشین (به حکم دورى از تعلیم و تربیت و نشنیدن آیات الهى و سخنان پیامبر (صلى الله علیه و آله و سلّم) کفر و نفاقشان شدیدتر است (الاعراب اشد کفرا و نفاقا).
[۹] تفسیر نمونه، آیت الله ناصر مکارم شیرازی، ج۸، ص۹۳.    

خدای تعالی وضع بادیه‌نشینان را بیان می‌کند و می‌فرماید: کفر و نفاق این طبقه از هر طبقه دیگر شدیدتر است، و بدین جهت شدیدتر است که بخاطر دوریشان از تمدن و محرومیتشان از برکات انسانیت از قبیل علم و ادب، زمخت تر و سنگدل‌تر از سایر طبقاتند، و به همین جهت از هر طبقه دیگری به نفهمیدن و ندانستن حدودی که خدا نازل کرده و معارف اصلی و احکام فرعی از قبیل واجبات و مستحبات و حلال و حرام‌ها سزاوارترند.
[۱۰] ترجمه تفسیر المیزان، سید محمد حسین طباطبائی، ج۹، ص۵۰۲.    


آثار بادیه‌نشینی؛ بادیه‌نشینان.

۱. ↑ العین، ج۸، ص۸۳، «بدء»، «بدو».    
۲. ↑ لغت نامه، ج۳، ص۳۴۴۸، «بادیه».
۳. ↑ لغت نامه، ج۳، ص۳۴۴۹، «بادیه نشین».
۴. ↑ توبه/سوره۹، آیه۹۷.    
۵. ↑ تفسیر نمونه، آیت الله ناصر مکارم شیرازی، ج۸، ص۹۲.    
۶. ↑ تفسیر نمونه، آیت الله ناصر مکارم شیرازی، ج۸، ص۹۳.    
۷. ↑ تفسیر نمونه، آیت الله ناصر مکارم شیرازی، ج۸، ص۹۴.    
۸. ↑ توبه/سوره۹، آیه۹۷.    
۹. ↑ تفسیر نمونه، آیت الله ناصر مکارم شیرازی، ج۸، ص۹۳.    
۱۰. ↑ ترجمه تفسیر المیزان، سید محمد حسین طباطبائی، ج۹، ص۵۰۲.    


فرهنگ قرآن، مرکز فرهنگ و معارف قرآن، برگرفته از مقاله «بادیه‌نشینی (قرآن)».    



جعبه ابزار