• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

برائت عقلی

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف



حکم عقل به برائت ذمه مکلف، نسبت به تکلیف مشکوک، بعد از جست و جو را برائت عقلی گویند.




برائت عقلى، مقابل برائت شرعی بوده و عبارت است از حکم ( ادراک ) عقل به برائت ذمه مکلف، نسبت به تکلیف مشکوک، در مواردى که بعد از جست و جو از دلیل، شک او نسبت به تکلیف واقعى برطرف نگردد. به بیان دیگر، برائت عقلى به معناى حکم عقل به برائت مکلف نسبت به انجام مشکوک الحرمه و ترک مشکوک الوجوب بعد از جست و جو و عدم دستیابى به دلیل است که لازمه آن عدم مؤاخذه مکلف ـ بر اساس قاعده عقلى قبح عقاب بلا بیان ـ مى باشد.



معناى قاعده عقلى " قبح عقاب بلا بیان " این است که کیفر کردن کسى که بیانى به وى نرسیده است، در نزد عقل زشت و ناپسند است، بنابراین، هرگاه در موردى، از سوى شارع، الزامى نرسد، قاعده قبح عقاب بلا بیان، آن الزام را برمى دارد و در نتیجه، مؤاخذه آن نیز برداشته مى شود، زیرا در این صورت عقاب آن قبیح است .



نائینی، محمد حسین، اجودالتقریرات، ج۲، ص۱۹۹.    
عراقی، ضیاء الدین، نهایة الافکار، ج۱،۲، ص۲۰۲.    
صدر، محمد باقر، دروس فى علم الاصول، ج۱، ص۱۳۲.
کوثرانی، محمود، الاستصحاب فى الشریعة الاسلامیة، ص۷۴.
سید علی خان، عبدالکریم، معالم الوصول الى کفایة الاصول، ص۸۳.
طباطبایی قمی، تقی، آراؤنا فى اصول الفقه، ج۱، ص۱۵۷.
خمینی، مصطفی، تحریرات فى الاصول، ج۳، ص۳۷۲.
مشکینی، علی، اصطلاحات الاصول، ص۴۸.
آذری قمی، احمد، تحقیق الاصول المفیدة فی اصول الفقه، ج۱، ص۱۶.
قدسی مهر، خلیل، الفروق المهمة فى الاصول الفقهیة، ص۲۵.
فضلی، عبد الهادی، مبادى اصول الفقه، ص۱۲۲.
صدر، محمد باقر، بحوث فى علم الاصول، ج۵، ص۲۵۱.
مشکینی، علی، تحریرالمعالم، ص۱۸۸.
میرزای قمی، ابوالقاسم بن محمد حسن، قوانین الاصول، ج۲، ص۱۳.



مرکز اطلاعات و مدارک اسلامی.    



رده‌های این صفحه : اصول عملیه | برائت




جعبه ابزار