• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

بنی‌مطّلب

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف



بنی‌مطلب تیره‌ای از قریش، هم‌پیمان بنی‌هاشم و از بزرگان مکه بودند. با رحلت‌ هاشم، مناصب سقایت و رفادت به مطلب سپرده شد. بین بنی‌مطلب و برخی قبائل دیگر پیمان‌هایی منعقد شد همچون: حلف المطیبین، حلف الفضول. آنها در رویدادهای مختلفی شرکت داشتند، از جمله: نصب حجرالاسود، حمایت از پیامبر (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) در محاصره بنی‌هاشم در شعب ابی‌طالب و شرکت در برخی غزوه‌ها و سرایا. پس از هجرت پیامبر، برخی از مطلبیان به مدینه هجرت کردند. همراهی بنی‌مطلب با پیامبر (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) در دوران مکی و مدنی موجب شد که ایشان آن‌ها را یاور و حامی دوران جاهلیت و اسلام بشمارد و از آن‌ها و بنی‌هاشم با عنوان ید واحده یاد کند. دیدگاه‌های مختلفی درباره حرمت صدقه بر آن‌ها همانند بنی‌هاشم وجود دارد. از نقش آنها در سقیفه و نبردهای رده و ارتباط آنها با امام علی (علیه‌السّلام) گزارشی در دست نیست. در میان شخصیت‌های بنی‌مطلب راویان، شاعران و صاحب منصبان در حرمین شریفین به چشم می‌خورد.



بنی‌مُطَّلِب از فرزندان مطلب بن عبدمناف بن قُصیِّ بن کلاب و هم‌عرض بنی‌هاشم، بنی‌نَوْفل و بنی‌عبدشمس به شمار می‌رفتند. این خاندان از بزرگان مکه و در زمره قریش بطاح (در برابر قریش ظواهر: مستقر در پیرامون مکه) و ساکن پیرامون بیت‌الله الحرام بودند.


در شمار فرزندان مطلب اختلاف است.‌ هاشم، حارث، ابورهم، اکبر، عباد، مخرمه، علقمه، ابوعمر، ابوشمران، عمرو، محصن و ابورهم اصغر از آن جمله هستند و مجموعه خاندان این افراد به بنی‌مطلب شناخته می‌شوند. منسوبان به این خاندان را «مطلبی» خوانده‌اند.
بر پایه گزارشی، مطلب فرزند بزرگ عبدمناف بود ؛ اما بعضی‌ هاشم را بزرگ‌تر دانسته‌اند.


قریش مطلب را به سبب کرم و جودش «فیض» می‌خواندند و از این رو که همچون‌ هاشم زیبارو و نورانی بود، به هر دو «بدران» می‌گفتند.


با رحلت‌ هاشم، مناصب سقایت (آب‌رسانی به حاجیان) و رفادت (پذیرایی از حاجیان) به مطلب سپرده شد. مطلب در روزگار‌ هاشم عامل ایجاد پیمان تجارت با یمنی‌ها بود که در گسترش بازرگانی نقشی مؤثر داشت. درگذشت وی را در ردمان یمن دانسته‌اند.

۴.۱ - پیمان مطیبین

بنی‌مطلب در دوران جاهلیت کنار دیگر فرزندان عبد مناف، در ستیز با بنی‌عبدالدار برای به دست گرفتن مناصب مکه حضور داشتند. این ماجرا به بسته شدن پیمان مطیبین در برابر هواداران بنی‌عبدالدار که پیمان لَعْقة الدم (حلف الاحلاف) را منعقد کردند، انجامید. بر پایه گزارشی، ثمره این جریان، گرفتن مناصب رفادت و سقایت از بنی‌عبدالدار بود.

۴.۲ - پیمان حلف الفضول

بنی‌مطلب در «حلف الفضول» نیز که از سوی برخی تیره‌های قریش همچون بنی‌هاشم، بنی‌تیم و بنی‌زهره برای دفاع از مظلوم بسته شد، حضور داشتند. از آثار این پیمان، گرفتن حق فردی از بنی‌زبید، از عاص بن وائل (پدر عمرو عاص) بود که از پرداخت آن خودداری می‌کرد.

۴.۳ - پیمان دیگر

در پیمانی دیگر، هفت تن از بنی‌مطلب و چند تن از قبیله خُزاعه در حضور عبد‌المطلب در دار الندوه تعهد کردند تا یکدیگر را یاری دهند و پیمان‌نامه را از دیوار کعبه آویختند. در منابع از جزئیات این پیمان سخنی به میان نیامده است؛ برخی مطلبیان در نبردهای فِجار که میان قریش و شماری از قبایل دیگر مانند کِنانه و قیس عیلان در ماه‌های حرام رخ داد، حضور داشتند. ابوحذافة بن حارث بن مطلب در یکی از این نبردها به قتل رسید.

۴.۴ - نصب حجر الاسود

بنی‌مطلب همراه دیگر خاندان قریش در نصب حجرالاسود (پنج سال پیش از بعثت) که پس از بازسازی کعبه انجام شد، شرکت داشتند.
[۵۰] بيهقی، ابوبكر، دلائل النبوه، ج۲، ص۳۱-۳۲.
[۵۱] ابن كثير، ابوالفداء، البدایة و النهایه، ج۲، ص۲۸۷.
مطلبیان همراه با تیره‌های قریش از اهل حُمس شمرده شده‌اند. از آداب حمسی‌ها، خرید نکردن در موسم حج، طبخ نکردن غذای روغنی، وارد نشدن به خانه‌های مکه، ناخن نگرفتن، و اصلاح نکردن مو بود.
ƒ

از واکنش آن‌ها درباره دعوت پیامبر (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) در سال‌های نخستین گزارشی در دست نیست.

۵.۱ - یوم الدار

در یوم الدار هنگام دعوت خویشاوندان (سوم بعثت) که با نزول آیه ۲۱۴ سوره شعراء: «وَاَنْذِرْ عَشِیرَتَکَ الاقْرَبِینَ» انجام شد، پیامبر (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) از آن‌ها نیز دعوت نمود ؛ اما آن‌ها همانند دیگر مدعوین، از پذیرش سخن رسول خدا خودداری کردند. به رغم چنین موضعی، مطلبیان به سبب هم‌پیمانی و خویشاوندی با بنی‌هاشم، در حمایت از پیامبر (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) همراه ابوطالب بودند و در محاصره بنی‌هاشم در شعب ابی‌طالب (هفتم تا دهم بعثت) با آن‌ها همراهی نمودند. برخی از آنان در این دوره همانند بنی‌هاشم برای حفظ پیامبر (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) به دستور ابوطالب در جای او می‌خوابیدند.

۵.۲ - هجرت به مدینه

پس از هجرت پیامبر، برخی از بنی‌مطلب چون حارث و فرزندانش، عُبیده، طُفیل، حُصین و نیز مِسطَح بن اثاثة بن مطلب که پیشتر مسلمان شده بودند، به مدینه هجرت کردند.

۵.۳ - پیمان برادری

پیامبر (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) در رویداد پیمان برادری، میان عبیدة بن حارث بن مطلب و عمیر بن حمام انصاری، حصین بن حارث بن مطلب و رافع بن عنجده یا عبدالله بن جبیر، طفیل بن حارث بن مطلب و منذر بن محمد بن عقبه، و مِسطَح بن اثاثة بن عباد بن مطلب و زید بن مزین عقد برادری بست.

۵.۴ - شرکت در غزوه‌ها و سرایا

بنی‌مطلب در برخی غزوه‌ها و سرایا حضور داشتند. از فرماندهی عبیدة بن حارث به سال نخست هجرت در نخستین سریه اعزامی پیامبر به «ثنیّة المرّه» در هشتمین ماه از هجرت یاد شده است. همو در نبرد بدر (۲ق) همراه برادرانش حضور داشت و در نبرد تن به تن شهید شد. در این نبرد، برخی از بنی‌مطلب با مشرکان همراه بودند و افرادی چون سائب بن عبید و عبید بن عمرو بن علقمه به اسارت درآمدند که پیامبر (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) به دلیل تنگدستی آنان، بدون گرفتن فدیه، آن‌ها را آزاد کرد. برخی مطلبیان در نبرد خیبر (۷ق) نیز حضور داشتند و پیامبر (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) برای مسطح بن اثاثه از محصول خیبر ۵۰ خروار اختصاص داد.

۵.۵ - ید واحده

همراهی بنی‌مطلب با پیامبر (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) در دوران مکی و مدنی موجب شد که ایشان آن‌ها را یاور و حامی دوران جاهلیت و اسلام بشمارد و از آن‌ها و بنی‌هاشم با عنوان ید واحده یاد کند. این امر در اختصاص یافتن سهمی ویژه در تقسیم غنیمت‌های خیبر تجلی یافت که موجب اعتراض افرادی چون عثمان بن عفان و جبیر بن مطعم عدوی شد.

۵.۶ - احکام ویژه بنی‌مطلب

نیز از احکام ویژه بنی‌مطلب، حرمت صدقه بر آن‌ها همانند بنی‌هاشم است.
[۹۶] ابن عبدالبر، يوسف بن عبد الله، الاستیعاب، ج۳، ص۱۲۷۲.
[۹۷] ابن عبدالبر، يوسف بن عبد الله، الاستیعاب، ج۳، ۱۲۹۹.


۵.۶.۱ - دیدگاه شافعی

برخی فقیهان شافعی به این حکم تصریح کرده‌اند.
[۹۸] شافعی، محمد بن ادريس، الام، ج۲، ص۸۸.
[۹۹] مزنی، ابوابراهيم، مختصر المزنی، ص۱۵۹.
شافعی با استدلال به آیه «وَ اعْلَمُوا اَنَّما غَنِمْتُمْ مِنْ شَیْ‌ءٍ فَاَنَّ لِلَّهِ خُمُسَهُ وَ لِلرَّسُولِ وَ لِذِی الْقُرْبی وَ الْیَتامی وَ الْمَساکینِ وَ ابْنِ السَّبیلِ...» پرداخت سهم ذی القربی را افزون بر بنی‌هاشم برای بنی‌مطلب نیز جایز دانسته است.
[۱۰۱] شافعی، محمد بن ادريس، الام، ج۴، ص۱۵۴.
[۱۰۲] حلی، جمال‌الدين، الرساله، ص۶۸.
[۱۰۳] مزنی، ابوابراهيم، مختصر المزنی، ص۱۵۰.


۵.۶.۲ - دیدگاه منابع شیعه

در منابع شیعه نیز اعطاء سهمی از خمس به بنی‌مطلب جایز شمرده شده است.

۵.۶.۳ - دیدگاه مشهور

اما نظر مشهور فقیهان شیعه آن است که بنی‌مطلب مستحق خمس نیستند و پرداخت زکات به آن‌ها مباح است. البته شیخ مفید و ابن جنید به مشارکت بنی‌مطلب با بنی‌هاشم در خمس باور دارند. بر پایه برخی احادیث، استفاده از اموال و موقوفات و صدقات به ارث رسیده از معصومین، برای مطلبیان نیز کنار بنی‌هاشم تصریح شده است.
ƒ

از نقش بنی‌مطلب در سقیفه و نبردهای رده گزارشی در دست نیست. برخی از آن‌ها در فتوحات شرکت داشتند. بر پایه گزارشی، حصین بن حارث بن مطلب در نبرد بدر حضور داشت. در مصر کوچه‌ای به نام مطلب بن عبدمناف وجود دارد که از هجرت برخی مطلبیان به آن سرزمین حکایت دارد.

۶.۱ - ارتباط با امام علی

از ارتباط مطلبیان با امام علی (علیه‌السّلام) خبری در دست نیست، جز گزارشی که از حضور برخی از آن‌ها همانند مسطح در نبرد صفین حکایت دارد.
[۱۱۷] ابن عبدالبر، يوسف بن عبد الله، الاستیعاب، ج۴، ص۱۴۷۲-۱۴۷۳.


۶.۲ - راویان حدیث

کسانی از مطلبیان مانند طلحة بن رکانه، حکیم بن عبدالله بن قیس، حکم بن صلت بن مخرمه، حکیم بن محمد و محمد بن قیس بن مخرمه راوی حدیث بودند. از شاعران آن‌ها می‌توان به عبدالله بن حصین بن حارث بن مطلب اشاره کرد.

۶.۳ - صاحب منصبان در حرمین شریفین

از بنی‌مطلب افرادی در حرمین صاحب منصب بودند. عبدالله بن قیس حکمران و قاضی مدینه در روزگار عبدالملک بن مروان (حک: ۶۵ق-۸۵ق) و حکمران مکه در روزگار عمر بن عبدالعزیز (حک: ۹۹ق-۱۰۱ق) بود. از محمد بن عبدالله بن قیس نیز به عنوان حکمران عراق و سپس قاضی مدینه و حکمران حجاز در دوران عبدالملک بن مروان یاد کرده‌اند. بر پایه گزارشی، حجاج پس از ورود به مدینه، عبدالله بن قیس بن مخرمه را به عنوان قاضی مدینه تعیین کرد ؛ ولی ابان بن عثمان، حاکم مدینه، وی را از منصب قضاوت برکنار کرد. عبدالعزیز بن مطلب نیز در حکومت منصور عباسی (حک: ۱۳۶ق-۱۵۸ق) قضاوت مدینه را بر عهده داشت. محمد بن ادریس شافعی رئیس مذهب شافعی و محمد بن اسحاق بن یسار مطلبی از نخستین سیره‌نگاران نیز از موالی مطلبیان بود.


(۱) الاستیعاب، ابن عبدالبر (م،۴۶۳ق.) ، به کوشش البجاوی، بیروت، دار الجیل، ۱۴۱۲ق.
(۲) اسد الغابه، ابن اثیر (م،۶۳۰ق)، بیروت، دار الفکر، ۱۴۰۹ق.
(۳) الاصابه، ابن حجر العسقلانی (م،۸۵۲ق)، به کوشش علی معوض و عادل عبدالموجود، بیروت، دار الکتب العلمیه، ۱۴۱۵ق.
(۴) الاعلام، الزرکلی (م،۱۳۹۶ق)، بیروت، دار العلم للملایین، ۱۹۹۷م.
(۵) الام، الشافعی (م،۲۰۴ق)، بیروت، دار الفکر، ۱۴۰۳ق.
(۶) انساب الاشراف، البلاذری (م،۲۷۹ق)، به کوشش زکار و زرکلی، بیروت، دار الفکر، ۱۴۱۷ق.
(۷) الانساب، عبدالکریم السمعانی (م،۵۶۲ق)، به کوشش عبدالرحمن، حیدرآباد، دائرة ‌المعارف العثمانیه، ۱۳۸۲ق.
(۸) البدایة و النهایه، ابن کثیر (م،۷۷۴ق)، بیروت، دار الفکر.
(۹) تاریخ الاسلام و وفیات المشاهیر، الذهبی (م،۷۴۸ق)، به کوشش عمر عبدالسلام، بیروت، دار الکتاب العربی، ۱۴۱۰ق.
(۱۰) تاریخ طبری (تاریخ الامم و الملوک)، الطبری (م،۳۱۰ق)، به کوشش گروهی از علما، بیروت، اعلمی، ۱۴۰۳ق.
(۱۱) تاریخ المدینة المنوره، ابن شبّه (م،۲۶۲ق)، به کوشش شلتوت، قم، دار الفکر، ۱۴۱۰ق.
(۱۲) تاریخ الیعقوبی، احمد بن یعقوب (م،۲۹۲ق)، بیروت، دار صادر، ۱۴۱۵ق.
(۱۳) تقریب التهذیب، ابن حجر العسقلانی (م،۸۵۲ق)، به کوشش محمد عوامه، دار الرشيد، ۱۴۰۶ق.
(۱۴) التمهید، ابن عبدالبر (م،۴۶۳ق)، به کوشش مصطفی و محمد عبدالکبیر، وزارة الاوقاف والشؤون الاسلامیه، ۱۳۸۷ق.
(۱۵) تهذیب التهذیب، ابن حجر العسقلانی (م،۸۵۲ق).
(۱۶) تهذیب الکمال، المزی (م،۷۴۲ق)، به کوشش بشار عواد، بیروت، الرساله، ۱۴۱۵ق.
(۱۷) الثقات، ابن حبان (م،۳۵۴ق)، الکتب الثقافیه، ۱۳۹۳ق.
(۱۸) جامع البیان، الطبری (م،۳۱۰ق)، بیروت، دار المعرفه، ۱۴۱۲ق.
(۱۹) جمهرة انساب العرب، ابن حزم (م،۴۵۶ق)، به کوشش گروهی از علما، بیروت، دار الکتب العلمیه، ۱۴۱۸ق.
(۲۰) جواهر الکلام، النجفی (م،۱۲۶۶ق)، به کوشش قوچانی و دیگران، بیروت، دار احیاء التراث العربی.
(۲۱) الحدائق الناضره، یوسف البحرانی (م،۱۱۸۶ق)، به کوشش آخوندی، قم، نشر اسلامی، ۱۳۶۳ش.
(۲۲) الخلاف، الطوسی (م،۴۶۰ق)، به کوشش خراسانی و دیگران، قم، نشر اسلامی، ۱۴۰۷ق.
(۲۳) دلائل النبوه، البیهقی (م،۴۵۸ق)، به کوشش عبدالمعطی، بیروت، دار الکتب العلمیه، ۱۴۰۵ق.
(۲۴) الرسالة السعدیه، العلامة الحلی (م،۷۲۶ق)، به کوشش بقال، قم، کتابخانه نجفی، ۱۴۱۰ق.
(۲۵) سبل الهدی، محمد بن یوسف الصالحی (م،۹۴۲ق)، به کوشش عادل احمد و علی محمد، بیروت، دار الکتب العلمیه، ۱۴۱۴ق.
(۲۶) السیرة النبویه، ابن هشام (م،۲۱۳/۲۱۸ق)، به کوشش محمد محيی‌الدين عبدالحميد، مصر، مكتبة محمدعلی صبيح و أولاده.
(۲۷) شذرات الذهب، عبدالحی بن العماد (م،۱۰۸۹ق)، به کوشش الارنؤوط، بیروت، دار ابن کثیر، ۱۴۰۶ق.
(۲۸) شرح نهج البلاغه، ابن ابی‌الحدید (م،۶۵۶ق)، به کوشش محمد ابوالفضل، دار احیاء الکتب العربیه، ۱۳۷۸ق.
(۲۹) الطبقات الکبری، ابن سعد (م،۲۳۰ق)، به کوشش محمد عبدالقادر، بیروت، دار الکتب العلمیه، ۱۴۱۸ق.
(۳۰) عیون الاثر، ابن سید الناس (م،۷۳۴ق)، بیروت، دار القلم، ۱۴۱۴ق.
(۳۱) فتاوی ابن الجنید، به کوشش اشتهاردی، قم، النشر الاسلامی، ۱۴۱۶ق.
(۳۲) الکامل فی التاریخ، ابن اثیر (م،۶۳۰ق)، بیروت، دار صادر، ۱۳۸۵ق.
(۳۳) لوامع صاحبقرانی، محمد تقی مجلسی (م،۱۰۷۰ق)، قم، اسماعیلیان، ۱۴۱۴ق.
(۳۴) المحبّر، ابن حبیب (م،۲۴۵ق)، به کوشش ایلزه لیختن شتیتر، بیروت، دار الآفاق الجدیده.
(۳۵) مختصر المزنی، المزنی (م،۲۶۳ق)، بیروت، دار المعرفه.
(۳۶) مختلف الشیعه، العلامة الحلی (م،۷۲۶ق)، قم، النشر الاسلامی، ۱۴۱۲ق.
(۳۷) المعارف، ابن قتیبه (م،۲۷۶ق)، به کوشش ثروت عکاشه، قم، الرضی، ۱۳۷۳ش.
(۳۸) المعجم الکبیر، الطبرانی (م،۳۶۰ق)، به کوشش حمدی عبدالمجید، دار احیاء التراث العربی، ۱۴۰۵ق.
(۳۹) المغازی، الواقدی (م،۲۰۷ق)، به کوشش مارسدن جونس، بیروت، اعلمی، ۱۴۰۹ق.
(۴۰) من لا یحضره الفقیه، الصدوق (م،۳۸۱ق)، به کوشش غفاری، قم، نشر اسلامی، ۱۴۰۴ق.
(۴۱) المنتظم، ابن جوزی (م،۵۹۷ق)، به کوشش محمد عبدالقادر و دیگران، بیروت، دار الکتب العلمیه، ۱۴۱۲ق.
(۴۲) المنمق، ابن حبیب (م،۲۴۵ق)، به‌ کوشش احمد فاروق، بیروت، عالم ‌الکتب، ۱۴۰۵ق.
(۴۳) نمونه، مکارم شیرازی و دیگران، تهران، دار الکتب الاسلامیه، ۱۳۷۵ش.


۱. بلاذری، احمد بن یحیی، انساب الاشراف، ج۱، ص۶۹.    
۲. دینوری، ابن قتیبة، المعارف، ص۷۱-۷۲.    
۳. ابن هشام، عبدالملک، السیرة النبویه، ج۱، ص۱۷۰.    
۴. بلاذری، احمد بن یحیی، انساب الاشراف، ج۱، ص۶۳.    
۵. طبری، محمد بن جریر، تاریخ طبری، ج۲، ص۱۲-۱۳.    
۶. بغدادی، محمد بن حبیب، المحبر، ص۱۶۷.    
۷. ابن سعد، محمد، الطبقات الکبری، ج۱، ص۵۸.    
۸. ابن سعد، محمد، الطبقات الکبری، ج۱، ص۵۸.    
۹. بغدادی، محمد بن حبیب، المحبر، ص۱۶۷.    
۱۰. بغدادی، محمد بن حبیب، المنمق، ص۳۱-۳۲.    
۱۱. بلاذری، احمد بن یحیی، انساب الاشراف، ج۹، ص۳۸۸.    
۱۲. ابن حزم، علی بن احمد، جمهرة انساب العرب، ص۷۲-۷۳.    
۱۳. سمعانی، عبدالکریم، الانساب، ج۱۲، ص۳۱۶.    
۱۴. دینوری، ابن قتیبة، المعارف، ص۷۱.    
۱۵. بغدادی، محمد بن حبیب، المنمق، ص۴۴.    
۱۶. ابن سعد، محمد، الطبقات الکبری، ج۱، ص۶۶.    
۱۷. ابن هشام، عبدالملک، السیرة النبویه، ج۱، ص۸۹.    
۱۸. طبری، محمد بن جریر، تاریخ طبری، ج۲، ص۱۲.    
۱۹. ابن هشام، عبدالملک، السیرة النبویه، ج۱، ص۸۹.    
۲۰. ابن سعد، محمد، الطبقات الکبری، ج۱، ص۶۶.    
۲۱. بلاذری، احمد بن یحیی، انساب الاشراف، ج۱، ص۶۱.    
۲۲. ابن اثیر، عزالدین، الکامل، ج۲، ص۱۷.    
۲۳. ابن هشام، عبدالملک، السیرة النبویه، ج۱، ص۸۹.    
۲۴. ابن سعد، محمد، الطبقات الکبری، ج۱، ص۶۶.    
۲۵. بغدادی، محمد بن حبیب، المحبر، ص۱۶۳.    
۲۶. طبری، محمد بن جریر، تاریخ طبری، ج۲، ص۱۲-۱۳.    
۲۷. بلاذری، احمد بن یحیی، انساب الاشراف، ج۱،ص۵۹.    
۲۸. ابن هشام، عبدالملک، السیرة النبویه، ج۱، ص۶۳.    
۲۹. بغدادی، محمد بن حبیب، المحبر، ص۱۶۳.    
۳۰. ابن سعد، محمد، الطبقات الکبری، ج۱، ص۶۳.    
۳۱. بغدادی، محمد بن حبیب، المنمق، ص۵۰-۵۱.    
۳۲. ابن کثیر، ابوالفداء، البدایة و النهایه، ج۲، ص۲۰۹.    
۳۳. بلاذری، احمد بن یحیی، انساب الاشراف، ج۱، ۵۵-۵۶.    
۳۴. ابن کثیر، ابوالفداء، البدایة و النهایه، ج۲، ص۳۰۳.    
۳۵. ابن هشام، عبدالملک، السیرة النبویه، ج۱، ص۵۶.    
۳۶. ابن سعد، محمد، الطبقات الکبری، ج۱، ص۶۳.    
۳۷. یعقوبی، احمد بن اسحاق، تاریخ یعقوبی، ج۱، ص۲۴۸.    
۳۸. بلاذری، احمد بن یحیی، انساب الاشراف، ج۱، ص۵۵-۵۶.    
۳۹. ابن سعد، محمد، الطبقات الکبری، ج۱، ص۱۰۳.    
۴۰. بغدادی، محمد بن حبیب، المحبر، ص۱۶۷.    
۴۱. بغدادی، محمد بن حبیب، المنمق، ص۵۳.    
۴۲. بغدادی، محمد بن حبیب، المنمق، ص۵۴.    
۴۳. ابن کثیر، ابوالفداء، البدایة و النهایه، ج۲، ص۲۹۱-۲۹۲.    
۴۴. ابن سعد، محمد، الطبقات الکبری، ج۱، ص۶۹.    
۴۵. بلاذری، احمد بن یحیی، انساب الاشراف، ج۱، ص۷۱.    
۴۶. بغدادی، محمد بن حبیب، المنمق، ص۸۷.    
۴۷. یعقوبی، احمد بن اسحاق، تاریخ یعقوبی، ج۲، ص۱۵-۱۶.    
۴۸. مسعودی، علی بن الحسین، التنبیه و الاشراف، ص۱۷۸-۱۷۹.    
۴۹. بلاذری، احمد بن یحیی، انساب الاشراف، ج۹، ص۳۹۰.    
۵۰. بيهقی، ابوبكر، دلائل النبوه، ج۲، ص۳۱-۳۲.
۵۱. ابن كثير، ابوالفداء، البدایة و النهایه، ج۲، ص۲۸۷.
۵۲. بغدادی، محمد بن حبیب، المحبر، ص۱۷۸.    
۵۳. یعقوبی، احمد بن اسحاق، تاریخ یعقوبی، ج۱، ص۲۵۶.    
۵۴. دینوری، ابن قتیبة، المعارف، ص۶۱۶.    
۵۵. شعراء/سوره۲۶، آیه۲۱۴.    
۵۶. بلاذری، احمد بن یحیی، انساب الاشراف، ج۱، ص۱۲۰.    
۵۷. طبری، محمد بن جریر، تاریخ طبری، ج۲، ص۶۲.    
۵۸. ابن اثیر، عزالدین، الکامل، ج۲، ص۶۰.    
۵۹. طبری، محمد بن جریر، جامع البیان، ج۱۹، ص۴۱۱.    
۶۰. مکارم شیرازی، ناصر، نمونه، ج۱۵، ص۳۶۸.    
۶۱. ابن سعد، محمد، الطبقات الکبری، ج۱، ص۱۴۸.    
۶۲. صالحی شامی، محمد بن یوسف، سبل الهدی، ج۱۰، ص۵۸-۵۹.    
۶۳. ابن سعد، محمد، الطبقات الکبری، ج۱، ص۱۶۳.    
۶۴. یعقوبی، احمد بن اسحاق، تاریخ یعقوبی، ج۲، ص۳۱.    
۶۵. بلاذری، احمد بن یحیی، انساب الاشراف، ج۱، ص۲۳۴.    
۶۶. ابن سیدالناس، محمد بن عبدالله، عیون الاثر، ج۱، ص۱۴۸.    
۶۷. صالحی شامی، محمد بن یوسف، سبل الهدی، ج۲، ص۳۷۸.    
۶۸. ابن سعد، محمد، الطبقات الکبری، ج۳، ص۳۷.    
۶۹. بلاذری، احمد بن یحیی، انساب الاشراف، ج۹، ص۳۸۹-۳۹۰.    
۷۰. ابن عبدالبر، یوسف بن عبد الله، الاستیعاب، ج۲، ص۷۵۶.    
۷۱. ابن سعد، محمد، الطبقات الکبری، ج۳، ص۳۷.    
۷۲. بغدادی، محمد بن حبیب، المحبر، ص۷۱.    
۷۳. ابن سعد، محمد، الطبقات الکبری، ج۳، ص۳۸-۳۹.    
۷۴. بغدادی، محمد بن حبیب، المحبر، ص۷۲.    
۷۵. ابن سعد، محمد، الطبقات الکبری، ج۳، ص۳۸.    
۷۶. ابن عبدالبر، یوسف بن عبد الله، الاستیعاب، ج۲، ص۷۵۶.    
۷۷. ابن سعد، محمد، الطبقات الکبری، ج۳، ص۳۹.    
۷۸. ابن عبدالبر، یوسف بن عبد الله، الاستیعاب، ج۲، ص۵۵۸.    
۷۹. واقدی، محمد بن عمر، المغازی، ج۱، ص۱۰.    
۸۰. ابن سعد، محمد، الطبقات الکبری، ج۲، ص۴.    
۸۱. طبری، محمد بن جریر، تاریخ طبری، ج۲، ص۱۲۰.    
۸۲. طبری، محمد بن جریر، تاریخ طبری، ج۲، ۴۰۵.    
۸۳. ابن سعد، محمد، الطبقات الکبری، ج۲، ص۱۲.    
۸۴. ابن سعد، محمد، الطبقات الکبری، ج۳، ص۳۷.    
۸۵. بلاذری، احمد بن یحیی، انساب الاشراف، ج۹، ص۳۸۹.    
۸۶. واقدی، محمد بن عمر، المغازی، ج۱، ص۱۳۸.    
۸۷. ابن هشام، عبدالملک، السیرة النبویه، ج۲، ص۵۳۲.    
۸۸. ابن سعد، محمد، الطبقات الکبری، ج۳، ص۳۹.    
۸۹. واقدی، محمد بن عمر، المغازی، ج۲، ص۶۹۶.    
۹۰. نمیری بصری، عمر بن شبه، تاریخ المدینه، ج۲، ص۶۴۴.    
۹۱. ابن سعد، محمد، الطبقات الکبری، ج۱، ص۶۵.    
۹۲. بغدادی، محمد بن حبیب، المنمق، ص۸۳.    
۹۳. ابن ابی‌الحدید، عزالدین، شرح نهج البلاغه، ج۱۴، ص۶۵.    
۹۴. واقدی، محمد بن عمر، المغازی، ج۲، ص۶۹۶.    
۹۵. نمیری بصری، عمر بن شبه، تاریخ المدینه، ج۲، ص۶۴۴.    
۹۶. ابن عبدالبر، يوسف بن عبد الله، الاستیعاب، ج۳، ص۱۲۷۲.
۹۷. ابن عبدالبر، يوسف بن عبد الله، الاستیعاب، ج۳، ۱۲۹۹.
۹۸. شافعی، محمد بن ادريس، الام، ج۲، ص۸۸.
۹۹. مزنی، ابوابراهيم، مختصر المزنی، ص۱۵۹.
۱۰۰. انفال/سوره۸، آیه۴۱.    
۱۰۱. شافعی، محمد بن ادريس، الام، ج۴، ص۱۵۴.
۱۰۲. حلی، جمال‌الدين، الرساله، ص۶۸.
۱۰۳. مزنی، ابوابراهيم، مختصر المزنی، ص۱۵۰.
۱۰۴. طوسی، محمد بن حسن، الخلاف، ج۴، ص۱۵۱.    
۱۰۵. حلی، جمال‌الدین، مختلف الشیعه، ج۳، ص۳۲۹.    
۱۰۶. نجفی جواهری، محمدحسن، جواهر الکلام، ج۱۶، ص۱۰۴-۱۰۷.    
۱۰۷. بحرانی، یوسف، الحدائق، ج۱۲، ص۳۸۲.    
۱۰۸. حلی، جمال‌الدین، مختلف الشیعه، ج۳، ص۳۲۹.    
۱۰۹. حلی، جمال‌الدین، مختلف الشیعه، ج۳، ص۳۲۹.    
۱۱۰. نجفی جواهری، محمدحسن، جواهر الکلام، ج۱۶، ص۱۰۷.    
۱۱۱. اشتهاردی، علی‌پناه، فتاوی ابن الجنید، ص۱۰۵.    
۱۱۲. صدوق، محمد بن علی‌، من لایحضره الفقیه، ج۲، ص۳۸.    
۱۱۳. مجلسی، محمدتقی، لوامع صاحبقرانی، ج۵، ص۵۴۳.    
۱۱۴. طبرانی، سلیمان بن احمد، المعجم الکبیر، ج۴، ص۲۹-۳۰.    
۱۱۵. عسقلانی، ابن حجر، الاصابه، ج۲، ص۷۳.    
۱۱۶. زرکلی، خیرالدین، الاعلام، ج۷، ص۲۵۲.    
۱۱۷. ابن عبدالبر، يوسف بن عبد الله، الاستیعاب، ج۴، ص۱۴۷۲-۱۴۷۳.
۱۱۸. عسقلانی، ابن حجر، الاصابه، ج۳، ص۴۲۸.    
۱۱۹. ابن عبدالبر، یوسف بن عبدالله، التمهید، ج۲۱، ص۱۴۲.    
۱۲۰. عسقلانی، ابن حجر، تقریب التهذیب، ص۱۷۷.    
۱۲۱. عسقلانی، ابن حجر، تهذیب التهذیب، ج۲، ص۴۵۳.    
۱۲۲. ابن اثیر، عزالدین، اسد الغابه، ج۱، ص۵۱۳.    
۱۲۳. عسقلانی، ابن حجر، الاصابه، ج۲، ص۹۰.    
۱۲۴. مزی، جمال‌الدین، تهذیب الکمال، ج۷، ص۲۱۵.    
۱۲۵. مزی، جمال‌الدین، تهذیب الکمال، ج۲۶، ص۳۱۷.    
۱۲۶. مزی، جمال‌الدین، تهذیب الکمال، ج۲۸، ص۵۳۳.    
۱۲۷. عسقلانی، ابن حجر، تقریب التهذیب، ص۱۷۷.    
۱۲۸. عسقلانی، ابن حجر، تهذیب التهذیب، ج۹، ص۴۱۲.    
۱۲۹. ابن سعد، محمد، الطبقات الکبری، ج۳، ص۳۸-۳۹.    
۱۳۰. عسقلانی، ابن حجر، الاصابه، ج۴، ص۵۴.    
۱۳۱. بلاذری، احمد بن یحیی، انساب الاشراف، ج۷، ص۲۱۹.    
۱۳۲. ذهبی، شمس‌الدین، تاریخ الاسلام، ج۶، ص۱۲۱.    
۱۳۳. بلاذری، احمد بن یحیی، انساب الاشراف، ج۹، ص۳۹۰.    
۱۳۴. بغدادی، محمد بن حبیب، المنمق، ص۳۹۳.    
۱۳۵. بلاذری، احمد بن یحیی، انساب الاشراف، ج۱۳، ص۴۲۲.    
۱۳۶. عسقلانی، ابن حجر، الاصابه، ج۵، ص۱۹.    
۱۳۷. طبری، محمد بن جریر، تاریخ طبری، ج۵، ص۴۰.    
۱۳۸. عسقلانی، ابن حجر، الاصابه، ج۵، ص۱۹.    
۱۳۹. ابن الجوزی، ابوالفرج، المنتظم، ج۶، ص۱۴۳.    
۱۴۰. ابن سعد، محمد، الطبقات الکبری، ج۵، ص۱۱۵.    
۱۴۱. بلاذری، احمد بن یحیی، انساب الاشراف، ج۱۰، ص۲۲۸.    
۱۴۲. ابن حبان، محمد، الثقات، ج۹، ص۳۰.    
۱۴۳. ذهبی، شمس‌الدین، تاریخ الاسلام، ج۱۴، ص۳۰۴.    
۱۴۴. ابن سعد، محمد، الطبقات الکبری، ج۷، ص۲۳۳.    
۱۴۵. ذهبی، شمس‌الدین، تاریخ الاسلام، ج۹، ص۵۸۸.    
۱۴۶. ابن عماد حنبلی، عبدالحی بن احمد، شذرات الذهب، ج۱، ص۱۸.    



منصور رمضان‌خانی، دانشنامه حج و حرمین شریفین، برگرفته از مقاله "بنی‌ مطلب"، تاریخ بازیابی۱۴۰۱/۰۳/۰۳.    






جعبه ابزار