بهداشت و بنی اسرائیل (قرآن)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
خداوند در
قرآن به قوم
بنی اسرائیل در مورد نعمتهای پاکی که به ایشان عطا فرموده اینچنین می فرماید، ای بنی اسرائیل نعمتهائی را که به شما ارزانی داشتیم به خاطر بیاورید...• و ابر را بر شما سایبان ساختیم، و با من (شیره مخصوص و
لذیذ درختان) و سلوی (مرغان مخصوص شبیه
کبوتر ) از شما پذیرائی به عمل آوردیم (و گفتیم) از نعمتهای پاکیزهای که به شما
روزی دادیم بخورید... .
قرآن کریم در مورد
توصیه خداوند به بنی اسرائیل برای بهره گیری از غذاهای پاکیزه و سازگار با طبع می فرماید: «یبنی اسرائیل اذکروا نعمتی التی انعمت علیکم... • وظـللنا علیکم الغمام وانزلنا علیکم المن والسلوی کلوا من طیبـت ما رزقنـکم.... »ای بنی اسرائیل نعمتهائی را که به شما ارزانی داشتیم به خاطر بیاورید...• و ابر را بر شما سایبان ساختیم، و با من (
شیره مخصوص و لذیذ درختان) و سلوی (مرغان مخصوص شبیه
کبوتر ) از شما پذیرائی به عمل آوردیم (و گفتیم) از نعمتهای پاکیزهای که به شما روزی دادیم بخورید... .
در
تفسیر قمی در ذیل جمله : «و ظللنا علیکم الغمام، و انزلنا علیکم»، فرموده : وقتی موسی
بنی اسرائیل را از دریا عبور داد، در بیابانی وارد شدند، بموسی گفتند: ای موسی! تو ما را در این بیابان خواهی کشت، برای اینکه ما را از آبادی به بیابانی آورده ای، که نه
سایه ایست، نه درختی، و نه آبی، و روزها ابری از کرانه
افق برمیخاست، و بر بالای سر آنان می‌ایستاد، و سایه می‌انداخت، تا گرمای آفتاب ناراحتشان نکند، و در شب، من بر آنها نازل میشد، و روی گیاهان و بوته‌ها و سنگها می‌نشست، و ایشان میخوردند، و آخر شب
مرغ بریان بر آنها نازل میشد، و داخل سفره هاشان می‌افتاد، و چون میخوردند و سیر می‌شدند، و دنبالش
آب مینوشیدند، آن مرغها دوباره پرواز می‌کردند، و می‌رفتند.
رهروان این
بیابان خشک و سوزان، آنهم برای یک مدت طولانی چهل ساله نیاز به مواد غذائی کافی دارند، این مشکل را نیز خداوند برای آنها حل کرد چنانکه در دنباله همین آیه می‌فرماید: ما من و
سلوی را (که غذائی لذیذ و نیروبخش بود) بر شما نازل کردیم.
«... وظـللنا علیهم الغمـم وانزلنا علیهم المن والسلوی کلوا من طیبـت مارزقنـکم...» ...و
ابر را بر سر آنها سایبان ساختیم و بر آنها من و
سلوی فرستادیم (و به از آنان گفتیم) از روزیهای پاکیزه که به شما داده‌ایم بخورید... .
«یـبنی اسرءیل... • کلوا من طیبـت ما رزقنـکم...» ای بنی اسرائیل...• بخورید از روزیهای پاکیزه ای که به شما دادیم... .
گو اینکه کلمه «کلوا» امر است و معنایش این است که باید بخورید، ولی منظور
اباحه است، یعنی می‌توانید بخورید و
اضافه کلمه «طیبات» بر جمله ما «رزقناکم» از باب اضافه
صفت به موصوف است، (یعنی آنچه روزیتان کردیم که این صفت دارد طیب است) چون معنا ندارد
رزق را به خود نسبت دهد، و آنگاه آن را دو قسم کند طیب و غیر طیب، آری خدا غیر طیب
روزی نکرده «و لا تطغوا فیه فیحل علیکم غضبی» -
ضمیر در «فیه» به أکل بر می‌گردد، آنجا که فرمود: «کلوا من طیبات» و طغیان در خوردن به این است که نعمت خدا
کفران شود و شکرش به جای نیاید.
جمله «فیحل علیکم غضبی» هر چند به ظاهر خبر از آینده است ولی معنایش این است که
غضب من بر شما
واجب و لازم شود، و کلمه «یحل» از
حلول دین، (سر رسیدن مدت
قرض ) است، و غضب یکی از صفات خدای تعالی است که البته صفت فعل او و مصداق
اراده او است، اراده اینکه مکروهی به بنده اش برساند، به اینکه اسباب رسیدن آن را که ناشی از
معصیت عبد است فراهم سازد.
بهره مندی بنی اسرائیل، از نعمتهای پاکیزه و مناسب طبع اینگونه بوده است: «ولقد بوانا بنی اسرءیل مبوا صدق ورزقنـهم من الطیبـت...» ما بنی اسرائیل را در جایگاه
صدق (و راستی) منزل دادیم و از روزیهای پاکیزه به آنها عطا کردیم... .
آیه مورد بحث،
سیاق شکایت و گلایه و سرزنش را دارد، و معنای آیه اینست که : ما
نعمت را بر بنی اسرائیل تمام کردیم و آنان را در مسکنی که همه خصوصیات مطلوب از مسکن را دارا بود جای دادیم و بعد از سالهائی طولانی محرومیت و
اسارت به دست قبطیان، از طیبات روزیشان دادیم و آنان را ملت واحدی گردانیدیم و پراکندگیشان را به جمع تبدیل نمودیم، ولی کفران نعمت کردند و دوباره در مورد حق
اختلاف راه انداختند، و این اختلافشان ناشی از عذر نادانی نبود، بلکه عالما و عامدا اختلاف کردند، و پروردگار تو بطور حتم در بین آنان در آنچه اختلاف میکنند
حکم خواهد کرد.
«یـبنی اسرءیل قد انجینـکم من عدوکم ووعدنـکم جانب الطور الایمن ونزلنا علیکم المن والسلوی• کلوا من طیبـت ما رزقنـکم...» ای بنی اسرائیل ما شما را از (چنگال) دشمنتان
نجات دادیم، و در طرف راست
کوه طور با شما وعده گذاردیم، و من و سلوی بر شما نازل کردیم•بخورید از روزیهای پاکیزهای که به شما دادیم... .
فرهنگ قرآن، مرکز فرهنگ و معارف قرآن، برگرفته از مقاله «بهداشت و بنی اسرائیل».
