بهشت تائبان (قرآن)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
بازگشت بسوی خداوند و انجام
عمل صالح ، زمینه ورود
تائبان به بهشت است.
انسانهای توبه گر، از بهشت خداوند برخوردار می شوند. ترجمه تفسیر المیزان، علامه طباطبایی، ج
•الا من تاب وءامن وعمل صــلحا فاولـئک یدخلون الجنة ولایظـلمون شیـئا (مگر آنان كه توبه كرده و ايمان آورده و كار شايسته انجام دادند كه آنان به بهشت درمى‌آيند و ستمى بر ايشان نخواهد رفت.)
از آنجا که
برنامه قرآن در همه جا این است که: راه بازگشت به سوی
ایمان و حق را باز بگذارد در اینجا نیز بعد از ذکر سرنوشت نسل‌های ناخلف چنین می‌گوید: «مگر آنها که توبه کنند، ایمان آورند و عمل صالح انجام دهند، آنها داخل بهشت می‌شوند و کمترین ظلمی به آنها نخواهد شد» «الا من تاب و آمن و عمل صالحا فاولئک یدخلون الجنة و لایظلمون شیئا».
بنابراین، چنان نیست که اگر کسی یک روز در
شهوات غوطه ور شود برای همیشه مهر یاس و نومیدی از
رحمت خدا بر پیشانی او کوفته شود، بلکه تا نفسی باقی است و
انسان در قید حیات
دنیا است، راه بازگشت و
توبه باز است.
•ومن تاب وعمل صــلحا فانه یتوب الی الله متابا• اولـئک یجزون الغرفة.... (و هر كس توبه كند و كار شايسته انجام دهد در حقيقت به سوى خدا بازمى‌گردد •اينانند كه به پاس آنكه صبر كردند غرفه(هاى بهشت را)
پاداش خواهند يافت و در آنجا با
سلام و درود مواجه خواهند شد.)
علامه طباطبایی می فرمایند:«کلمه ((متاب)) مصدر میمی از ماده
توبه است. و سیاق
آیه می‌رساند که در مقام رفع
استبعاد از تبدیل سیات به حسنات است و خلاصه : می‌خواهد بفهماند که امر توبه آن قدر عظیم و اثرش آنچنان زیاد است که سیات را مبدل به
حسنات می‌کند و هیچ استبعادی ندارد، چون توبه عبارت است از رجوع خاص به سوی خدای سبحان و
خدای تعالی هر چه بخواهد می‌کند.
در این آیه شریفه علاوه بر بیان مزبور، این نکته نیز آمده که توبه شامل تمامی گناهان می‌شود، چه گناهی که توأم با
شرک باشد و چه آنکه توأم نباشد و آیه قبلی - همانطور که
اشاره کردیم - این معنا را نمی‌رسانید. و دلالتش بر شمول توبه نسبت به
گناهان غیر شرک، خفی بود. »
•.. فاغفر للذین تابوا واتبعوا سبیلک وقهم عذاب الجحیم• ربنا وادخلهم جنت عدن التی وعدتهم....(كسانى كه
عرش (خدا) را حمل مى‌كنند و آنها كه پيرامون آنند به سپاس پروردگارشان
تسبيح مى‌گويند و به او
ايمان دارند و براى كسانى كه گرويده‌اند
طلب آمرزش مى‌كنند پروردگارا
رحمت و دانش (تو بر) هر چيز
احاطه دارد كسانى را كه توبه كرده و راه تو را دنبال كرده‌اند ببخش و آنها را از
عذاب آتش نگاه دار •پروردگارا آنان را در باغهاى جاويد كه وعده‌شان داده‌اى با هر كه از پدران و همسران و فرزندانشان كه به صلاح آمده‌اند داخل كن زيرا تو خود
ارجمند و حكيمى.)
«ربنا وسعت کل شی ء رحمة و علما فاغفر للذین تابوا و اتبعوا سبیلک و قهم عذاب الجحیم».
این سخن، از یکسو به
مؤمنان می‌گوید، تنها شما نیستید که
عبادت خداوند می‌کنید، و تسبیح و
حمد او را می‌گوئید، قبل از شما مقرب‌ترین
فرشتگان [[]] خداوند و حاملان و
طواف کنندگان عرش خدا، حمد و تسبیحش می‌گویند.
از سوی دیگر، به
کفار هشدار می‌دهد که ایمان آوردن یا نیاوردن شما مهم نیست، خدا نیازی به ایمان کسی ندارد، آن قدر فرشتگان او حمد و تسبیحش می‌گویند که به تصور نمی‌گنجد، تازه به حمد و تسبیح آنها نیز احتیاجی ندارد.
و از سوی سوم، به مؤمنان آگاهی می‌دهد که شما در این
جهان تنها نیستید- هر چند در محیط زندگی خود در اقلیت باشید- نیرومندترین قدرتهای غیبی عالم، و
حاملان عرش پروردگار، پشتیبان شما و دعاگوی شما، هستند، پیوسته از خداوند بزرگ می‌خواهند، شما را مشمول
عفو و رحمت گسترده اش قرار دهد، از خطاهایتان در گذرد، و از عذاب دوزخ نگاهتان دارد.
باز در این آیه، به موضوع «عرش» برخورد می‌کنیم که از حاملان و فرشتگانی که آن را احاطه کرده‌اند نیز، سخن به میان آمده، گر چه در
تفسیر سوره‌های مختلف تاکنون در این باره سخن گفته‌ایم ولی باز شرحی در این زمینه در نکات خواهیم داشت.»
•.. انی تبت الیک وانی من المسلمین• اولـئک... فی اصحـب الجنة وعد الصدق الذی کانوا یوعدون (و
انسان را (نسبت) به پدر و مادرش به
احسان سفارش كرديم مادرش با تحمل
رنج به او
باردار شد و با تحمل رنج او را به دنيا آورد و باربرداشتن و از شيرگرفتن او سى
ماه است تا آنگاه كه به
رشد كامل خود برسد و به
چهل سال برسد مى‌گويد پروردگارا بر دلم بيفكن تا نعمتى را كه به من و به پدر و مادرم ارزانى داشته‌اى سپاس گويم و كار شايسته‌اى انجام دهم كه آن را خوش دارى و فرزندانم را برايم شايسته گردان در حقيقت من به درگاه تو توبه آوردم و من از فرمان‌پذيرانم •اينانند كسانى كه بهترين آنچه را انجام داده‌اند از ايشان خواهيم پذيرفت و از بديهايشان درخواهيم گذشت در (زمره) بهشتيانند (همان) وعده راستى كه بدانان
وعده داده مى‌شده است.)
«این جمله در مقام بیان علت مطالبی است که در
دعا بوده. این آیه از آنجا که دعا را نقل می‌کند، و آن را رد ننموده، بلکه با وعده قبولی آن را تأیید می‌کند و می‌فرماید: ((اولئک الذین نتقبل عنهم...))، این نکته را روشن می‌سازد که وقتی توبه و
تسلیم خدا شدن در کسی جمع شد، دنبالش خداوند آنچه را که باعث
خلوص وی می‌شود به دل او
الهام می‌کند، و در نتیجه هم ذاتا از مخلصین - به فتحه لام - می‌شود، و هم عملا از مخلصین - به کسره لام.
اما اینکه توبه و تسلیم مؤ ثر در اخلاص ذات است، در همین نزدیکیها بدان اشاره کردیم. و اما تاءثیر آن در اخلاص عمل برای اینکه عمل به خاطر
قبول خدا صالح نمی‌شود، و به سوی او بالا نمی‌رود، مگر وقتی که خالص برای او باشد، همچنان که فرمود: ((الا لله الدین الخالص)).»
•وازلفت الجنة للمتقین غیر بعید• هـذا ما توعدون لکل اواب حفیظ (و بهشت را براى پرهيزگاران نزديك گردانند بى‌آنكه دور باشد •(و به آنان گويند) اين همان است كه وعده يافته‌ايد (و) براى هر توبه‌كار
نگهبان (حدود خدا) خواهد بود.)
«در اینجا به دو وصف از اوصاف آنها اشاره شده: «
اواب » و «حفیظ».
«اواب» از ماده «اوب» (بر وزن ذوب)، به معنی
بازگشت است، که ممکن است به معنی توبه از گناهان کوچک و بزرگ باشد، و یا بازگشت به طاعت او، و با توجه به این که: «صیغه مبالغه» است، نشان می‌دهد که بهشتیان پرهیزگارانی هستند که هر عاملی بخواهد آنها را از
اطاعت خدا دور سازد، فورا متوجه می‌شوند و به طاعت او باز می‌گردند، و از تقصیرات و غفلت‌های خود توبه می‌کنند تا به مقام «
نفس مطمئنه » برسند.»
•یـایها الذین ءامنوا توبوا الی الله توبة نصوحا عسی ربکم ان یکفر عنکم سیـاتکم ویدخلکم جنت تجری من تحتها الانهـر.. (اى كسانى كه ايمان آورده‌ايد به درگاه خدا توبه‌اى راستين كنيد
اميد است كه پروردگارتان بديهايتان را از شما بزدايد و شما را به باغهايى كه از زير (درختان) آن جويبارها روان است درآورد در آن روز خدا
پيامبر (خود) و كسانى را كه با او ايمان آورده بودند خوار نمى‌گرداند نورشان از پيشاپيش آنان و سمت راستشان روان است مى‌گويند پروردگارا نور ما را براى ما كامل گردان و بر ما ببخشاى كه تو بر هر چيز توانايى.)
فرهنگ قرآن، مرکز فرهنگ و معارف قرآن، برگرفته از مقاله «بهشت تائبان».
