بویایی
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
بویایی از حواس پنجگانه‌ی ظاهری است و در باب
قصاص و
دیات از آن سخن رفته است. به عنوان بویایی، شامه، شم، شمیه، قوه شامه، قوه بویایی، قوه شم و قوه شمیه نیز گفته می شود.
بینی دارای حسّ بویایی در مقابل بینی
فاقد آن، قصاص می‌شود.
از بین بردن حسّ بویایی کسی از هر دو مجرای بینی موجب
ثبوت دیه‌ی کامل و از یک مجرا موجب ثبوت نصف
دیه است. در صورت پیدایی اختلاف میان جنایتکار و آنکه
جنایت بر او وارد شده در از بین رفتن حسّ بویایی، به چیزهایی که
بو ی تند یا خوش دارند،- بدون آنکه
مجنی علیه متوجّه گردد-
آزمایش می‌شود و چنانچه به آزمایش نیز مشخّص نشد، چون از موارد
لوث، به شمار می‌رود با
قسامه، به نفع آسیب دیده
حکم می‌شود.
۱)اگر حسّ بویایی مجنیّ علیه پس از گرفتن دیه بازگردد در صورتی که بازگشت آن نشانه‌ی از بین نرفتن حسّ بویایی بر اثر جنایت باشد
جانی می‌تواند دیه را پس بگیرد و مورد از موارد پرداخت
ارش، خواهد بود.
۲)از دیگر موارد ارش، موردی است که
اهل خبره به بازگشت بویایی در زمان معیّن حکم کند و در آن مدّت، بویایی بازگردد. البتّه اگر مجنیّ علیه پیش از مدّت تعیین شده بمیرد، دیه بر جانی
مستقر خواهد شد.
قطع بینی که منجرّ به از بین رفتن حسّ بویایی گردد دو دیه دارد: دیه‌ی بینی و دیه‌ی حسّ بویایی.
فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بیت علیهم السلام،ج۲، ص۱۴۸-۱۴۹.
