بیع و سلف
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
بیع و سلف به فروش دو کالا در یک
عقد؛ یکی به
نقد و دیگری به
سلف گفته می شود. از آن به مناسبت در باب
تجارت و نیز
دین، سخن رفته است.
عنوان یاد شده از
حدیث نبوی- معروف به
حدیث مناهی- برگرفته شده که
پیامبر اکرم صلّی اللّه علیه و آله از بیع و سلف
نهی کرده است.
از آنجا که مفهوم سلف علاوه بر معنای معروف (پیش فروش) گاهی در معنای
قرض نیز- چنان‌که در
لغت حجاز آمده- استعمال می‌شود، در کلمات فقها برای کلام یاد شده سه
تفسیر ذکر شده است:
۱. فروشنده در یک عقد، دو کالا بفروشد؛ یکی به نقد و دیگری به سلف (
بیع سلف)، مانند آنکه بگوید: این کتاب و ده کیسه گندم با این اوصاف را- که تا شش ماه دیگر تحویل خواهم داد- به ده هزار تومان به تو فروختم.
۲. فروشنده کالایی را در یک عقد به دو
بها بفروشد؛ نقد به یک بها و سلف به بهایی دیگر، مانند آنکه بگوید: این کیسه برنج با اوصاف مشخّص را نقد به هزار تومان و سلف به پانصد تومان به تو فروختم.
۳. بایع، کالا را به
شرط قرض بفروشد، مانند آنکه بگوید: فلان کالا را با اوصاف معیّن به تو فروختم به شرط آنکه فلان مبلغ به من قرض بدهی.
بیع و سلف در معنای نخست،
صحیح و از مصادیق حدیث مناهی به شمار نمی‌رود، هرچند برخی در
جواز آن
تأمل و توقّف کرده‌اند.
در
صحت و
بطلان صورت دوم اختلاف است،
اشهر بطلان آن می‌باشد(
بیع بثمنین).
صورت سوم، بنابر
مشهور،
جایز است، هرچند
بیع محاباتی(فروختن کالایی به چند برابر
قیمت واقعی آن) باشد. البتّه چنین
معامله‌ای
کراهت دارد.
فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بیت علیهم السلام،ج۲، ص۲۰۴-۲۰۵.
