تحیت خدا (قرآن)

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف

---

خداوند متعال در آیاتی به پیامبران صلوات‌الله‌علیهم و اولیائش سلام و تحیت و درود فرستاده است.

---

هو الذی یصلی علیکم وملـئکته لیخرجکم من الظلمـت الی النور وکان بالمؤمنین رحیما• تحیتهم یوم یلقونه سلـم واعد لهم اجرا کریما. «او کسى است که بر شما درود و رحمت مى‌فرستد و فرشتگان او (نیز براى شما تقاضاى رحمت مى کنند) تا شما را از ظلمات (جهل و شرک و گناه) به سوى نور ( ایمان و علم و تقوی) رهنمون گردد، او نسبت به مؤمنان مهربان است.
تحیت آنان در روزى که او را دیدار مى کنند سلام است، و براى آنها پاداش پر ارزشى فراهم ساخته است». (مقصود از «تحیت»، تحیت خدا و ملائکه است که در قیامت دریافت می‌کنند. ).

۱.۱ - نتیجه تسبیح و ذکر

این آیه در حقیقت نتیجه و علت غائی ذکر و تسبیح مداوم است، می‌فرماید: (او کسی است که بر شما درود و رحمت می‌فرستد، و فرشتگان او نیز برای شما تقاضای رحمت می‌کنند تا شما را از ظلمات جهل و شرک و کفر بیرون آورد و به سوی نور ایمان و علم و تقوا رهنمون شود)) (هو الذی یصلی علیکم و ملائکته لیخرجکم من الظلمات الی النور).
(چرا که او نسبت به مؤمنان رحیم و مهربان است و به همین دلیل، هدایت و رهبری آنها را بر عهده گرفته و فرشتگانش را نیز مامور امداد آنها نموده است) (و کان بالمؤ منین رحیما).

---

سلـم علی نوح فی العــلمین• انا کذلک نجزی المحسنین. «سلام باد بر نوح در میان جهانیان. ما اینگونه نیکوکاران را پاداش می‌دهیم».
سلام و درود باد بر نوح در میان جهانیان (سلام علی نوح فی العالمین). چه افتخاری از این برتر و بالاتر که خداوند بر او سلام می‌فرستد، سلامی که در میان جهان و جهانیان باقی می‌ماند، و تا دامنه قیامت گسترده می‌شود، سلام خدا تواءم با ثناء جمیل و ذکر خیر بندگانش.
جالب اینکه کمتر سلامی در قرآن به این گستردگی و وسعت درباره کسی دیده می‌شود، بخصوص اینکه العالمین (به مقتضای اینکه جمع است و توا م با الف و لام) آنچنان معنی وسیعی دارد که نه تنها همه انسان‌ها، بلکه عوالم فرشتگان و ملکوتیان را نیز ممکن است در بر گیرد.
و برای آنکه این برنامه برای دیگران الهام بخش گردد می‌افزاید: ما اینگونه نیکوکاران را جزا و پاداش می‌دهیم! (انا کذلک نجزی المحسنین).

---

سلـم علی ابرهیم• کذلک نجزی المحسنین. «سلام بر ابراهیم باد! اینگونه نیکوکاران را پاداش می‌دهیم».
ابراهیم اسوه‌ای شد برای همه آیندگان، و قدوه‌ای برای تمام پاکبازان و عاشقان دلداده کوی دوست، و برنامه او را به صورت سنت حج در اعصار و قرون آینده تا پایان جهان جاودان نمودیم او پدر پیامبران بزرگ، او پدر امت اسلام و پیامبر اسلام بود. سلام بر ابراهیم (آن بنده مخلص و پاکباز باد) (سلام علی ابراهیم).
آری، ما اینگونه نیکوکاران را پاداش می‌دهیم (کذلک نجزی المحسنین). پاداشی به عظمت دنیا، پاداشی جاودان در سراسر زمان، پاداشی درخور سلام و درود خداوند بزرگ!

---

سلـم علی موسی وهـرون• انا کذلک نجزی المحسنین. «سلام بر موسی و هارون. ما اینگونه نیکوکاران را پاداش می‌دهیم».
سلامی که رمز سلامت در دین و ایمان، در اعتقاد و مکتب، و در خط و مذهب است. سلامی که بیانگر نجات و امنیت از مجازات و عذاب این جهان و آن جهان است. و در آخرین مرحله به جزا و پاداش بزرگ خود به آنها پرداخته، می‌گوید آری ما این چنین نیکوکاران را پاداش می‌دهیم (انا کذلک نجزی المحسنین). اگر آنها به این افتخارات نائل شدند بی‌دلیل نبود، آنها محسن بودند، مؤمن و مخلص و فداکار و نیکوکار، و چنین کسانی باید مشمول این همه پاداش شوند.

---

سلـم علی ال یاسین• انا کذلک نجزی المحسنین. «سلام بر الیاسین. ما اینگونه نیکوکاران را پاداش می‌دهیم».
در این مرحله می‌افزاید: سلام و درود بر الیاسین (سلام علی الیاسین).
تعبیر به الیاسین به جای الیاس یا به خاطر این است که الیاسین لغتی در واژه الیاس بود، و هر دو بیک معنی است، و یا اشاره به الیاس و پیروان او است که به صورت جمعی آمده است.
در مرحله بعدی می‌فرماید: ما اینگونه نیکوکاران را پاداش می‌دهیم (انا کذلک نجزی المحسنین). منظور نیکوکاری و احسان به معنی وسیع کلمه است که عمل به تمام آئین و دستورات او را شامل می‌شود، سپس مبارزه با هر گونه شرک و انحراف و گناه و فساد.

---

وعباد الرحمـن الذین یمشون علی الارض هونا واذا خاطبهم الجـهلون قالوا سلـما• اولـئک یجزون الغرفة بما صبروا ویلقون فیها تحیة وسلـما.
«بندگان خاص خداوند رحمن آنها هستند که با آرامش و بی‌تکبر بر زمین راه می‌روند و هنگامی که جاهلان آنها را مخاطب سازند به آنها سلام می‌گویند و با بی‌اعتنائی و بزرگواری می‌گذرند. آنها هستند که درجات عالی بهشت در برابر شکیبائیشان به آنان پاداش داده می‌شود. و در آن با تحیت و سلام روبرو می‌شوند».
دومین وصف آنها حلم و بردباری است چنانکه قرآن در ادامه همین آیه می‌گوید: و هنگامی که جاهلان آنها را مورد خطاب قرار می‌دهند و به جهل و جدال و سخنان زشت می‌پردازند در پاسخ آنها سلام می‌گویند (و اذا خاطبهم الجاهلون قالوا سلاما).
سلامی که نشانه بی‌اعتنائی تواءم با بزرگواری است، نه ناشی از ضعف، سلامی که دلیل عدم مقابله به مثل در برابر جاهلان و سبک مغزان است، سلام وداع گفتن با سخنان بی‌رویه آنها است، نه سلام تحیت که نشانه محبت و پیوند دوستی است، خلاصه سلامی که نشانه حلم و بردباری و بزرگواری است.
آری یکی دیگر از پدیده‌های با عظمت روحی آنها تحمل و حوصله است که بدون آن هیچ انسانی راه دشوار و پر فراز و نشیب عبودیت و بندگی خدا را طی نخواهد کرد مخصوصا در جوامعی که افراد فاسد و مفسد و جاهل و نادان در آن فراوان است. در دومین آیه به سومین ویژگی آنها که عبادت خالصانه پروردگار است.

---