• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

تخطئه

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف



تخطه به معنی این است که برای همه مکلفین چه جاهل و چه عالم احکام واقعى جعل شده باشد .




اصطلاحا تخطئه عبارت است از دیدگاهى که معتقد است از سوى شارع براى همه مکلفین- اعم از عالم و جاهل- احکام واقعی جعل شده است و علم و جهل افراد نقشى در ثبوت تکلیف یا عدم آن ندارد.



از سوى دیگر امارات و اصولى که جهت احراز واقع جعل شده‏‌اند، تنها نقش منجزیت- در صورت اصابت به واقع- و معذریت- در صورت وقوع خطا- دارند و تغییرى در واقع ایجاد نمى‏‌کنند. بدین جهت از مؤدای اماره به حکم ظاهری تعبیر مى‏‌شود؛ از آن جهت که احتمال دارد مخالف واقع باشد.
[۱] الاصول العامة ص۶۲۳.
از این عنوان در اصول فقه بحث شده است.



عالمان شیعى و بسیارى از مسلمانان غیر شیعى قائل به تخطئه‏‌اند که به آنان «مخطّئه» گفته مى‏‌شود.



ثمره قول به تخطئه و تصویب در مسئله اجزاء آشکار مى‏‌شود. بنابر قول به تخطئه در صورت کشف خطاى اماره، معروف نزد امامیه، عدم اجزاء است؛ چه در احکام و چه در موضوعات؛ زیرا با کشف خلاف، واقع در حق مکلف منجز مى‏‌شود و باید آن را انجام دهد و عذرى بر عدم‏ انجام ندارد حتى بنابر قول به مصلحت سلوکى ؛ لیکن بنابر قول به تصویب، یا اصولا موضوعى براى اجزاء باقى نمى‏‌ماند؛ چنان‏که مفاد تصویب اشعری چنین است و یا آنکه عمل برطبق حکم ظاهری- هرچند مخالف حکم واقعی باشد- مجزی خواهد بود، چنان‏که مقتضاى تصویب معتزلی چنین است.
[۳] اجود التقریرات ج ۱، ص۲۸۶.






 
۱. الاصول العامة ص۶۲۳.
۲. اصول الفقه ج۱، ص۲۲۹-۲۳۱    
۳. اجود التقریرات ج ۱، ص۲۸۶.
۴. الاصول العامه ص ۶۲۳.    




فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بیت علیهم السلام ج۲، ص۳۹۳.    



جعبه ابزار