تخییر کریمی
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
تخییر به آزادی انتخاب یکی از دو یا چند گزینه است.
تخییر، به معنای
آزادی انسان در انتخاب یکی از دو یا چند گزینه می‌باشد؛ به این معنا که هر کدام را خواست، انتخاب نموده و طبق آن عمل می‌کند. به این ترتیب، دامنه تخییر اعم از «
اصل تخییر» می‌باشد که فقط در «
دوران بین محذورین» جاری است.
از تخییر، در مباحثی از
علم اصول سخن به میان آمده است.
۱. در مبحث
اصل عملی تخییر ؛ که طبق آن، در دوران بین محذورین،
مکلف در انتخاب هر یک از دو طرف محذور آزاد است. مشهور اصولی‌ها این تخییر را عقلی دانسته‌اند.
۲. در مبحث
تعارض ادله ؛ بعضی معتقدند هرگاه دو خبر با هم
تعارض کنند و هیچ گونه مرجحی وجود نداشته باشد، باید به مضمون
اخبار تخییر ، که مکلف را در اخذ به هر یک از دو خبر مخیر نموده است، عمل کرد.
مشهور ، این تخییر را
تخییر فقهی مقابل
تخییر اصولی می‌دانند.
۳. در مبحث
تزاحم دو دلیل در مقام
امتثال و عجز مکلف از امتثال هر دو؛ که
اصولیون در فرض عدم وجود
مرجح در
مقام ، او را در امتثال هر یک از آن دو مخیر دانسته‌اند.
فرهنگ‌نامه اصول فقه، تدوین توسط مرکز اطلاعات و مدارک اسلامی، برگرفته از مقاله «تخییر».
