• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

ترتیب قرآن•

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف



ترتیب قرآن، بررسی ترتیب قرآن موجود به لحاظ کلمات هر آیه، آیات هر سوره و توالی سوره‌ها است.



منظور از ترتیب قرآن، نظم کلمات به صورت جملات و عبارات، گردآوری آیات ضمن سوره‌ها و نیز ترتیب سوره‌ها است.


بی تردید، نظم کلمات به شکل موجود بر اساس چیزی است که فرشته وحی بر رسول گرامی صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم نازل کرده و هیچ کس حتی رسول گرامی صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم نیز در آن دخالت نداشته است.

۲.۱ - دلایل نظم کلمات به ترتیب نزول

دلایل این مطلب عبارتند از:
۱. آیاتی از قرآن کریم.
۲. اجماع مسلمانان.
۳. شگفتی‌ها و ظرافت‌های فوق توان بشر در گزینش کلمات و چینش آن‌ها به حدی که چیزی جز معجزه و امر غیبی نمی‌تواند توجیه گر آن باشد. قرآن کریم ادیبان و فصیحان بزرگ عرب را نیز در همین میدان مغلوب کرد.
۴. زمانی می‌توان جمله‌ای را به کسی نسبت داد که علاوه بر محتوا، تک تک کلمات و ترکیب آن‌ها نیز از او باشد.


در زمینه ترتیب آیات و گردآوری آن‌ها در ضمن سوره‌ها از طریق وحی الهی، اختلافی نیست و مسئله در میان مسلمانان اجماعی است؛ با این توضیح که ترتیب بیشتر و قریب به اتفاق آیات به شکل موجود طبق ترتیب نزول صورت پذیرفته است و تنها در مواردی نادر، رسول خدا صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم دستور می‌فرمود که آیه‌ای را در جای خاصی غیر از ترتیب نزولی آن قرار دهند.


درباره ترتیب سوره‌ها سه نظریه عمده وجود دارد:
۱. ترتیب سوره‌ها همانند ترتیب آیات، توقیفی و به اشاره وحی بوده است.
۲. ترتیب سوره‌ها در عهد صحابه و به اجتهاد و نظر آنان انجام گرفت.
۳. ترتیب سوره‌ها به طور عمده توقیفی است و در مواردی اندک، اجتهاد و رای افراد به آن تعلق گرفته است.


ترتیب آیات؛ ترتیب سور.
[۲] معرفت، محمد هادی، ۱۳۰۹ -۱۳۸۵، التمهید فی علوم القرآن، ج۱، ص۲۸۰.
[۳] کردی، محمد طاهر، ۱۳۲۱-۱۴۰۰ق، تاریخ القرآن وغرائب رسمه وحکمه، ص۷۳.
[۵] صغیر، محمدحسین علی، ۱۹۳۹-م، تاریخ القرآن، ص۶۰.
[۶] عاملی، جعفر مرتضی، ۱۹۴۴ -، حقایق هامة حول القرآن الکریم، ص۱۴۰.



۱. زرکشی، محمد بن بهادر، ۷۴۵ - ۷۹۴ق، البرهان فی علوم القرآن (باحاشیه)، ج۱، ص(۲۵۶-۲۶۷).    
۲. معرفت، محمد هادی، ۱۳۰۹ -۱۳۸۵، التمهید فی علوم القرآن، ج۱، ص۲۸۰.
۳. کردی، محمد طاهر، ۱۳۲۱-۱۴۰۰ق، تاریخ القرآن وغرائب رسمه وحکمه، ص۷۳.
۴. زرقانی، محمد عبد العظیم، ۱۹۴۸- م، مناهل العرفان فی علوم القرآن، ج۱، ص۳۴۶.    
۵. صغیر، محمدحسین علی، ۱۹۳۹-م، تاریخ القرآن، ص۶۰.
۶. عاملی، جعفر مرتضی، ۱۹۴۴ -، حقایق هامة حول القرآن الکریم، ص۱۴۰.
۷. صالح، صبحی، ۱۹۲۶ -، مباحث فی علوم القرآن، ص۷۰.    



فرهنگ‌نامه علوم قرآنی، برگرفته از مقاله «ترتیب قرآن».    



جعبه ابزار